Φιλική Εταιρεία

 

Στα μέσα Σεπτεμβρίου 1814 στην Oδησσό, τρεις Έλληνες έμποροι, δυο Ηπειρώτες και ένας Πάτμιος, αποφάσισαν να προετοιμάσουν το έδαφος για την "εν καιρώ" εκδήλωση επανάστασης των ελληνικών πληθυσμών της Οθωμανικής Aυτοκρατορίας. H απόφαση αυτή οδήγησε πολύ σύντομα στην ίδρυση της Eταιρείας των Φιλικών ή Φιλικής Eταιρείας.

Αδαμάντιος Κοραής η ζωή και η σκέψη του

Η ζωή του Αδαμάντιου Κοραή σκεπάζει έναν σχεδόν αιώνα: γεννημένος στα 1748, πέθανε το 1833· έτσι, από την άποψη την χρονολογική, θα μπορούσε να τοποθετηθεί και νωρίς πολύ και αργά πολύ μέσα στην πορεία της ελληνικής παιδείας. Με ένα κοίταγμα πιο προσεκτικό μάς υποχρεώνει να τον εξετάσουμε στο τέλος της Τουρκοκρατίας: Ο Κοραής ωριμάζει αργά. Η κανονική παραγωγή του αρχίζει στα πενήντα του χρόνια· αργά, λοιπόν, θα τάξουμε και την ακμή του. […](1)

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα την εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και η συμβολή του Κ. Μ. Κούμα

Την περίοδο αυτή ο ρόλος του δάσκαλου ήταν πολύ σημαντικός. Στο πλαίσιο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού μεταβάλλεται και ο ρόλος του δασκάλου, ο οποίος αποδεσμεύεται από την αποκλειστική εικόνα του δασκάλου-ιερωμένου, που το έργο του θεωρούνταν αποστολή με τη θρησκευτική σημασία του όρου. Μέχρι τότε, ο δάσκαλος ήταν το κέντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, είχε ένα προσωπικό πρόγραμμα σπουδών, βάσει του οποίου συγκέντρωνε τους μαθητές του σε ένα είδος ιδιαίτερου μαθήματος. Το πρόγραμμα σπουδών περιλάμβανε διδασκαλία πατερικών κειμένων και αρχαία ελληνική γραμματεία, ενώ η περιγραφή της φύσης γινόταν αποκλειστικά στο πλαίσιο της κορυδαλλικής φιλοσοφίας. 

Οι φιλοσοφικές θέσεις του Ευγένιου Βούλγαρη

 

Ο Βούλγαρης αν και υπήρξε από τους συστηματικότερους εισηγητές των δυτικών επιστημών στον ελλαδικό χώρο, παρέμεινε σε όλη του τη ζωή πιστός στην αντίληψη ότι η αυθεντία των Γραφών βρίσκεται πάνω από κάθε άλλη γνωσιακή θεώρηση του κόσμου. Μεταφράζει Βολταίρο και παράλληλα συγγράφει ένα δοκίμιο περί ανεξιθρησκίας, όπου εξετάζει δύο μορφές ελευθερίας: την ελευθερία της σκέψης και την ελευθερία της μελέτης: Όσον αφορά την ελευθερία της σκέψης κάνει μία πολύ σημαντική παραχώρηση: ότι όσον αφορά τις ανθρωπιστικές τέχνες και επιστήμες μπορεί να υπάρχει πλήρης ελευθερία, κάτι που όμως δεν ισχύει όσον αφορά τις Γραφές, γιατί «όταν η ψυχή προσπαθεί να δει με άλλο φως όσα λένε οι Γραφές, τότε τυφλώνεται και περιπλανιέται» (δόγμα επί της φιλοσοφικής πρακτικής). Αντίστοιχα όσον αφορά την ελευθερία της μελέτης αυτή πρέπει να είναι απεριόριστη όταν πρόκειται για τη μελέτη των Γραφών και των πατερικών κειμένων, όχι όμως και όταν πρόκειται για τα έργα των ετερόδοξων και κακόβουλων συγγραφέων, επειδή το ελάχιστο καλό σε αυτά τα έργα είναι ανάμεικτο με το περισσότερο κακό.