Σκοπός και υλικό της Λαογραφίας

Σκοπός της λαογραφίας είναι ο εντοπισμός, η καταγραφή και η ερμηνεία των εκδηλώσεων του παραδοσιακού πολιτισμού. Η μέθοδος των λαογράφων είναι η επιτόπια έρευνα ή έρευνα πεδίου. Η επιτόπια έρευνα μπορεί να οργανωθεί θεματολογικά ή τοπικά και διεξάγεται σε μια κοινότητα τοπικά ορισμένη. 

 

Σύμβολα και τελετουργίες της οικογένειας

 

Η εστία: σύμβολο ενότητας της οικογένειας.

Το εικονοστάσι: εκεί τοποθετούνται οι εικόνες των αγίων προστατών της οικογένειας, το καντήλι, τα νυφικά στέφανα του ζευγαριού, άνθη από τον επιτ5άφιο και αγιασμός. Το εικονοστάσι βρίσκεται στο υπνοδωμάτιο ή τον προθάλαμο του σπιτιού.

Το φίδι και η νεράιδα του σπιτιού: πρόκειται για την πίστη σε ένα «φίδι του σπιτιού» που προστατεύει την οικογένεια και δεν πρέπει να το πειράξει κανείς, τον «οικουρόν όφιν» της Αρχαιότητας. Όταν φίδι ήταν θηλυκό αναφερόταν ως νεράιδα.

Το αίμα και ο σπόρος: συμβολίζουν τη συγγένεια ή τους συγγενείς από την ανδρική πλευρά μέσα και έξω από το σπίτι (γενιά). Με το αίμα και το σπόρο πίστευαν ότι μεταφέρονται φυσικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά από τους παππούδες στην ομάδα.

Το γάλα: συμβολίζει τη συγγένεια από τις γυναίκες. Πιστεύεται ότι και μέσω αυτού μεταβιβάζονται φυσικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά.

Η γιορτή του προστάτη αγίου: στα σπίτια γίνονται πολλές γιορτές. Στην Ήπειρο ονομάζονται γιορτάσια ή φιλίες. Την ημέρα της γιορτής του αγίου γίνεται λειτουργία και ο ιερέας κάνει ευχέλαιο στο σπίτι και σηκώνει ύψωμα. Η οικογένεια κάνει τραπέζι στους συγγενείς. Κάποιες φορές παρατηρείται το κτίσιμο ιδιόκτητων εκκλησιών από την οικογένεια.

Βιβλιογραφικές Αναφορές: Αλεξάκης, Ε., (2002). Οικογένεια. Στο: Γ. Αικατερινίδης, Ε. Αλεξάκης, Μ. Ε. Γιατράκου, Γ. Θανόπουλος, Ε. Σπαθάρη- Μπεγλίτη, Δ. Τζάκης, Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα ΙΙ: Οι Νεότεροι Χρόνοι. Τόμος Α΄ σσ. 49- 71. Πάτρα: ΕΑΠ.

Προφιλοσοφικός στοχασμός

   Ομηρικά έπη: η αντίληψη του κόσμου είναι απλοϊκή: ο ουρανός είναι ένα στέρεο ημισφαίριο που σκεπάζει

τη στρογγυλή και επίπεδη Γη, η οποία εκτείνεται σε μεγάλο βάθος και φτάνει στον Τάρταρο, ενώ γύρω της κυλάει ο αχανής Ωκεανός.
Κοσμογονία Ησιόδου: δημιούργησε την κοσμογονία του τακτοποιώντας αρχαίο μυθολογικό υλικό, διαγράφοντας την πορεία ως την κυριαρχία του Δία και τη διακυβέρνησή του που βασίζεται στην τάξη και τη δικαιοσύνη (δίκην)
Θεογονική κοσμογονία Αλκμάνα , Σπαρτιάτης λυρικός ποιητής (600 π.Χ.)
Κοσμογονία Φερεκύδη από τη Σύρο. Διάφορες εκδοχές κοσμογονίας αναφέρουν οι Ορφικοί που πίστευαν στη μετεμψύχωση. 

Νοέμβριος ο κρασομηνάς

Ο λαός τον αποκαλεί Βροχάρη (γιατί έχει πολλές βροχές), Χαμένο (γιατί έχει τις μικρότερες σε διάρκεια ημέρες), Ανακατεμένο (από τον άστατο καιρό), Σκιγιάτης ή Νυκτιάτης ( έχει πολύ σκιά, και μεγαλη νύχτα), Παχνιστής (εξαιτίας της παχνης), Κρασομηνάς (επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά), Μεθυστής (επειδή όσοι δοκιμάζουν τα νέα κρασιά μεθάνε), Φιλιππιάτης (14-11 εορτή του Αγ. Φιλίππου). Λέγεται και Σποριάς (μιας κι είναι ο καταλληλότερος μήνας για τη σπορά στα στάρια και τα όσπρια) σε άλλα μέρη τον αποκαλούν και Μεσοσπορίτης (γιατί τότε οι περισσότεροι γεωργοί βρίσκονται στο μέσο της σποράς), Ξυλευτής (αυτόν τον μήνα οι αγρότες κόβουν ξύλα και τα αποθηκεύουν για να ζεσταίνονται και να κάνουν τις δουλειές τους, τις μέρες του χειμώνα).