Το κίνημα του επισκόπου Τρίκκης Διονύσιου 1611

 Ήταν Ηπειρώτης με μακεδονική καταγωγή, από την Αβδέλλα Γρεβενών, γεννημένος στην Παραμυθιά γύρω στο 1560. Έγινε μοναχός στο Διχούνι σε πολύ μικρή ηλικία. Αργότερα, στην ηλικία των 15, έφυγε στην Πάδοβα για σπουδές στην Ιατρική, Φιλοσοφία, Φιλολογία, Λογική, Αστρονομία και την Ποίηση. Λόγω της ευρυμάθειας και της γλωσσομάθειάς του, απέκτησε το προσωνύμιο «Φιλόσοφος».

 

Η ναυμαχία της Ναυπάκτου 1571

 

Το 1570, μία σειρά στρατιωτικών επιτυχιών, κατέστησε τους Οθωμανούς κυρίαρχους στη λεκάνη της Μεσογείου. Ο κίνδυνος, πλέον, για την Ευρώπη γινόταν όλο και πιο ορατός. Οι Οθωμανοί δεν αποτελούσαν μόνον θρησκευτική, αλλά και εδαφική και εμπορική απειλή. Τα περισσότερα από τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης ήταν μεγάλες εμπορικές δυνάμεις. Ως εκ τούτου, μία επέκταση των Οθωμανών στα δικά τους όρια, θα περιόριζε -αν δεν εξαφάνιζε κιόλας- το δικό τους εμπόριο. Επιπλέον, οι τουρκικές θηριωδίες εξαγρίωσαν όχι μόνον τους ηγέτες, αλλά και τους λαούς της Ευρώπης.

Η κοινοτική αυτοδιοίκηση την περίοδο της τουρκοκρατίας

Εκτός από την εκκλησία, οι οθωμανοί δέχτηκαν και διατήρησαν και το θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτός διατήρησε βυζαντινα στοιχεία, προσαρμόστηκε όμως και στις νέες ανάγκες. Η οθωμανική Διοίκηση χρειαζόταν ειδικό μηχανισμό δημοσιονομικής πολιτικής. Αντίστοιχος θεσμός, με μεγαλύτερες όμως δικαιοδοσίες υπήρχε και για τους μουσουλμάνους υπηκόους. 

Αγιάν : οι μουσουλμάνοι κοινοτικοί άρχοντες. Δημογέροντες, προεστοί, πρόκριτοι, κοτσαμπάσηδες : οι ορθόδοξοι κοινοτικοί άρχοντες. Οι επαρχιακές διοικητικές οθωμανικές αρχές είχαν τοπικά συμβούλια αγιάνηδων και προεστών, με συμβουλευτικό και συμπληρωματικό ρόλο, καθώς τα υπηρεσιακά συμβούλια στελεχώνονταν αποκλειστικά με οθωμανούς.

 

Επτανησιακή σχολή- Ζωγραφική

 

Γιαννάκης Κοραής ή Καστρινός, Η λιτανεία του Αγ. Χαραλάμπη, 1756 (λεπτομέρεια).

Τα Επτάνησα δεν γνώρισαν τουρκική κυριαρχία, με εξαίρεση την Λευκάδα. Τον 17^ο αι. τα Επτάνησα αποτελούσαν ενιαίο χώρο γεωγραφικό και διοικητικό, που τελούσε κάτω από την κυριαρχία της Δημοκρατίας του Αγ. Μάρκου(Βενετία). Οι καλλιτεχνικές συνέπειες της Ενετοκρατίας, είναι η διάδοση της προσωπογραφίας, της νεκρής φύσης και της τοπιογραφίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να μιλάμε για μια στροφή της τέχνης προς την εκκοσμίκευση, δηλαδή  η θρησκεία παύει να είναι το μοναδικό σημείο αναφοράς προς όφελος θεμάτων που αντλούνται από τον φυσικό κόσμο που περιβάλλει τον άνθρωπο. Στην επτανησιακή τέχνη τα άκαμπτα βυζαντινά πρότυπα δίνουν την θέση τους σε δυτικότροπες τάσεις με κύριο χαρακτηριστικό την φυσιοκρατία. Ο καλλιτέχνης της εποχής εξαρτάται από τους παραγγελιοδόχους του, που ανήκουν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Η προσκόλληση του καλλιτέχνη σε ένα τέτοιο περιβάλλον του εξασφάλιζε την επιβίωση του. Η εκκοσμικευτική διαδικασία είναι έκδηλη τόσο στην εικονογραφία της Επτανησιακής Σχολής όσο και στη θεματολογία της. Στις προσωπογραφίες δίνεται έμφαση στα ρεαλιστικά ψυχολογικά στοιχεία του απεικονιζόμενου προσώπου. Επίσης σε προσωπογραφίες ευγενών το ονειροπόλο βλέμμα φανερώνει βαθιά πνευματική καλλιέργεια.