Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Translate

Κυριακή 14 Απριλίου 2024

Η σημασία της προφορικής παράδοσης στην κοινοτική ζωή

 

Οι παραδόσεις πηγάζουν από τη «μυθοπλαστική φαντασία» των ανθρώπων αλλά μπορούν να ξεκινήσουν και από κάποιο ιστορικό γεγονός και από ζωντανές δοξασίες (μια δοξασία μπορεί να διατυπώνεται ως αξίωμα, να μεταφέρει ένα εκτενέστερο μήνυμα ή να αποτελεί και μια αυτοτελή διήγηση).

 

 Ο Gennep υποστήριξε ότι η ύπαρξη ρεαλιστικών και φανταστικών στοιχείων οφείλεται στην συνύπαρξη μιας αντικειμενικής και υποκειμενικής αλήθειας. Η σύγχυση υποκειμενικής και αντικειμενικής αλήθειας οφείλεται είτε σε τυχαία γεγονότα είτε σε ψυχολογικά αίτια (η ψυχική ιδιαιτερότητα του αφηγητή, παραισθήσεις, φαντασιώσεις, η αγωνία του ανθρώπου). Η φαντασία αναπληρώνει την έλλειψη αντικειμενικής γνώσης. Λειτουργία: συντηρούν και μεταφέρουν τις δοξασίες της κοινότητας και συνδέονται με τα μέλη αυτής: α) εξηγούν, αιτιολογούν και ερμηνεύουν γεγονότα (αιτιολογικές παραδόσεις), β) συνοδεύονται από συμπεριφορά και γ) επιβάλλουν συμπεριφορά. Οι παραδόσεις αποτελούν πνευματικό προϊόν, συγκινούν το ακροατήριο, του δημιουργούν αναπάντητα ερωτήματα, καλλιεργούν κλίμα ανησυχίας. Για τους αφηγητές των παραδόσεων δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία. Ισχυρίζονταν ότι έλεγαν την αλήθεια και έλκονταν από το υπερφυσικό στοιχείο. Συλλογικότητα: αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της λειτουργίας των παραδόσεων. Οι παραδόσεις αποτελούν ζωντανό είδος, αναπλάθονται και αναπροσαρμόζονται στις εκάστοτε συνθήκες. Στην αστική κοινωνία έχουν εξελιχθεί στις σύγχρονες παραδόσεις ή στους θρύλους των πόλεων. Διαφορές σύγχρονων και λαϊκών παραδόσεων. 

Τα είδη της προφορικής λογοτεχνίας είναι: Δημοτικά τραγούδια: έμμετρη μορφή, απαγγέλλονται ή τραγουδιούνται. 2. Ξόρκια: έμμετρα ή πεζά κείμενα με ρυθμό. Συνοδεύονται από συγκεκριμένες ενέργειες και αντικείμενα. 3. Ευχές και κατάρες: σύντομα κείμενα που λέγονται σε στιγμές συναισθηματικά φορτισμένες. 4. Εκφραστικές χειρονομίες και κινήσεις: συνοδεύουν τον προφορικό λόγο. 5. Αινίγματα: σύντομα έμμετρα κείμενα αλληγορικού χαρακτήρα με μορφή ερωτήματος προς λύση. 6. Παροιμίες: στερεότυπες φράσεις, πεζές ή έμμετρες με υπαινικτικό χαρακτήρα. 7. Μύθοι: μικρές αλληγορικές διηγήσεις που περιέχουν ποικιλία κειμένων, συμβόλων και κωδίκων πίστης. 8. Ευτράπελες διηγήσεις (Αστειολογήματα ή Ανέκδοτα): σατιρίζουν ή ειρωνεύονται ανθρώπους και καταστάσεις. 9. Παραμύθια: φανταστικές διηγήσεις με πολλά συνήθως επεισόδια. 10. Παραδόσεις (ή θρύλοι): σύντομες διηγήσεις που μεταφέρονται σαν να είναι πραγματικές. 11. Λαογραφικές λέξεις και Ονόματα: βαφτιστικά ονόματα, επώνυμα, παρατσούκλια, τοπωνύμια.

Βιβλιογραφικές αναφορές

 Δαμιανού, Δ. & Παπαχριστοφόρου, Μ., (2002), «Προφορική λογοτεχνία», στο: Δ. Δαμιανού, Μ.Δ. Μιράσγεζη & Μ. Παπαχριστοφόρου, Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα ΙΙ: Οι Νεότεροι Χρόνοι, τόμος Γ΄, Λαϊκή Φιλολογία, Πάτρα: ΕΑΠ, σ. 18- 25 & 80- 84.