Αισώπου Μύθοι

Ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά για τη ζωή του Αισώπου και αυτά χαρακτηρίζονται από μεγάλη ασάφεια και πολλές αντιφάσεις. Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, πιθανότατα έζησε τον 7ο ή 6ο αιώνα π.Χ., από ’κει και πέρα όμως οι επιμέρους πληροφορίες της ζωής και της δράσης του κινούνται στον χώρο της ανεκδοτολογίας και του θρύλου. Η επικρατέστερη άποψη τον θέλει να κατάγεται από τη Φρυγία ή τη Σάμο –μολονότι, όπως και ένα άλλο εμβληματικό και αμφισβητούμενο, όσον αφορά την ιστορική του ύπαρξη, πρόσωπο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, τον Όμηρο, πολλές πόλεις τον διεκδικούν– και να αγοράζεται κάποια στιγμή ως δούλος από τον σάμιο φιλόσοφο Ξάνθο. Αυτά και πολυάριθμα περιστατικά της ζωής του, γνωστά ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ., τα οποία στη συνέχεια διογκώθηκαν και επενδύθηκαν με φανταστικά στοιχεία και πλασματικά γεγονότα (π.χ. η περιβόητη δυσμορφία του, η εξαιρετική ευφυΐα του, ο παράδοξος θάνατος του κ.ά.), συνιστούν τις ιστορίες που είναι ευρύτερα γνωστές ως «μυθιστόρημα του Αισώπου» (Πούχνερ & Λεντάρη 2007, 41) και οι οποίες γύρω στον 1ο μεταχριστιανικό αιώνα αποκρυσταλλώθηκαν γραπτά στο «βιογραφικό μυθιστόρημα» με τίτλο Βίος του Αισώπου, κείμενο που γνώρισε αλλεπάλληλες επεξεργασίες και μεγάλη επιτυχία κατά τη βυζαντινή περίοδο και την Τουρκοκρατία.

Ο Ελληνικός αποικισμός

Το πρώτο μισό της πρώτης χιλιετίας π.Χ., οι αρχαίες ελληνικές πόλεις – κράτη, πολλές από τις οποίες ήταν ναυτικές δυνάμεις, άρχισαν να αναζητούν εδάφη και πόρους πέρα από την Ελλάδα, ιδρύοντας αποικίες σε όλη τη Μεσόγειο. Οι εμπορικές επαφές ήταν συνήθως το πρώτο βήμα στη διαδικασία αποικισμού και αργότερα, όταν οι τοπικοί πληθυσμοί υποτάσσονταν ή ενσωματώνονταν στην αποικία, ιδρύονταν πόλεις. Αυτές οι πόλεις είχαν διαφόρων βαθμών επαφές με τις μητροπόλεις τους, αλλά οι περισσότερες έγιναν πλήρως ανεξάρτητες πόλεις – κράτη, μερικές φορές έντονα ελληνικές σε χαρακτήρα και σε άλλες περιπτώσεις πολιτισμικά πιο κοντά στους αυτόχθονες λαούς με τους οποίους γειτόνευαν και συμπεριλάμβαναν στο σώμα των πολιτών τους. Μια από τις σημαντικότερες συνέπειες αυτής της διαδικασίας, σε γενικές γραμμές, ήταν ότι η κυκλοφορία αγαθών, ανθρώπων, τέχνης και ιδεών την περίοδο αυτή, διέδωσε ευρέως τον ελληνικό τρόπο ζωής στην Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Αδριατική, τη Μαύρη Θάλασσα και τη Βόρεια Αφρική. Συνολικά, οι Έλληνες ίδρυσαν περίπου 500 αποικίες, στις οποίες ζούσαν έως 60.000 Έλληνες άποικοι και μέχρι το 500 π.Χ., αυτές οι νέες επικράτειες θα αντιπροσώπευαν το 40% του Ελληνικού Κόσμου.

Περιγραφή των ιερών και των ναών στην αρχαία Ελλάδα

Κάθε τόπος μπορούσε να μετατραπεί σε χώρο λατρείας, αρκεί να αναγνωρίζονταν σε αυτό τον χώρο ένας ιερός χαρακτήρας. Το ιερό ήταν οριοθετημένο. Έτσι τα ελληνικά ιερά ήταν χώροι που περιβάλλονταν από ένα περίβολο. Παράδειγμα αποτελεί η Αγορά των Αθηνών, ένας χώρος με όρια που διακρίνονταν σαφώς από τους όρους και τελούνταν διάφορες λατρείες θεών και ηρώων. Στα ιερά επιβάλλονταν απαγορεύσεις όπως ο τοκετός, η ερωτική συνεύρεση, ο θάνατος. Απαγορευόταν η είσοδος στο ιερό σε μιαρούς και ιερόσυλους. Σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες η σπουδαιότητα της δημιουργίας εξωαστικών ιερών ήταν μεγάλη. Ήταν ταυτόχρονα όριο αλλά και σημείο συνάντησης του πολιτισμένου και του άγριου κόσμου. Σηματοδοτούσαν τα όρια της επικράτειας της πόλης στην οποία ανήκαν και συνδέονταν ορισμένες φορές με τον αστικό πυρήνα της πόλης με ιερές οδούς τις οποίες ακολουθούσε η πομπή των πιστών κατά την διάρκεια των εορτών. Στην περίπτωση πόλεων όπως η Αθήνα και η Κόρινθος παρατηρούμε ότι η διαδικασία της αστικοποίησης εξελίχθηκε γύρω από το ιερό μιας θεότητας. Γύρω από τους τόπους λατρείας προοδευτικά ανεγέρθηκαν τα δημόσια κτίρια οργανώνοντας το αστικό κέντρο των πόλεων. Ο βωμός βρισκόταν μέσα στο τέμενος, αλλά όχι μέσα στον ναό. Ήταν ο τόπος της θυσίας. Μερικές φορές ο βωμός ήταν το αποτέλεσμα της συσσωρευμένης στάχτης όπως στην Ολυμπία ή ένας σωρός από πέτρες ή μια εστία ή ένας πέτρινος βωμός όπως στο Ηραίον του Άργους. 

Σημαντική ανακάλυψη στις αρχαίες Πιθηκούσες

 

Ο διάσημος Τάφος του Κυπέλλου του Νέστορα στη νήσο Ίσκια της Ιταλίας –τις αρχαιοελληνικές Πιθηκούσσες της Μεγάλης Ελλάδας– δεν περιέχει τα οστά ενός μόνο νεαρού ατόμου, όπως πιστευόταν έως τώρα, αλλά αρκετών ανθρώπων, τουλάχιστον τριών και μάλιστα ενηλίκων, σύμφωνα με μια νέα σημαντική ανακάλυψη Ιταλών επιστημόνων. 

Ο Ναός του επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες

Στο γυμνό, βραχώδες τοπίο των Βασσών βρίσκεται ένας από τους σημαντικότερους και επιβλητικότερους ναούς της αρχαιότητας, αφιερωμένος στον Επικούριο Απόλλωνα. Χαρακτηρίζεται από πλήθος πρωτοτυπιών τόσο στην εξωτερική όσο και στην εσωτερική του διαρρύθμιση, που τον καθιστούν μοναδικό μνημείο στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Ο Παυσανίας, μάλιστα, τον θεωρεί το δεύτερο μετά της Τεγέας πελοποννησιακό ναό σε κάλλος και αρμονία (8.41.8). Η ανέγερσή του τοποθετείται στο 420-400 π.Χ. και αρχιτέκτονάς του θεωρείται ο Ικτίνος, που σε αυτό το δημιούργημά του κατόρθωσε να συνδυάσει πολλά αρχαϊκά χαρακτηριστικά, που επέβαλλε η συντηρητική θρησκευτική παράδοση των Αρκάδων, με τα νέα γνωρίσματα της κλασικής εποχής. Ο ναός που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης δεν είναι ο αρχαιότερος που κτίσθηκε στο χώρο. Ο πρώτος ναός του Απόλλωνα οικοδομήθηκε γύρω στα τέλη του 7ου αι. π.Χ., πιθανότατα στην ίδια θέση. Ακολούθησαν μία ή δύο οικοδομικές φάσεις του, γύρω στο 600 και γύρω στο 500 π.Χ., αντίστοιχα, από τις οποίες σώζονται πολυάριθμα αρχιτεκτονικά μέλη, όπως το κεντρικό δισκοειδές πήλινο ακρωτήριο με την πλούσια πολύχρωμη γραπτή διακόσμηση, κεραμίδια και πήλινα ακροκέραμα.