Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Translate

Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2021

Περιγραφή των ιερών και των ναών στην αρχαία Ελλάδα


Κάθε τόπος μπορούσε να μετατραπεί σε χώρο λατρείας, αρκεί να αναγνωρίζονταν σε αυτό τον χώρο ένας ιερός χαρακτήρας. Το ιερό ήταν οριοθετημένο. Έτσι τα ελληνικά ιερά ήταν χώροι που περιβάλλονταν από ένα περίβολο. Παράδειγμα αποτελεί η Αγορά των Αθηνών, ένας χώρος με όρια που διακρίνονταν σαφώς από τους όρους και τελούνταν διάφορες λατρείες θεών και ηρώων. Στα ιερά επιβάλλονταν απαγορεύσεις όπως ο τοκετός, η ερωτική συνεύρεση, ο θάνατος. Απαγορευόταν η είσοδος στο ιερό σε μιαρούς και ιερόσυλους. Σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες η σπουδαιότητα της δημιουργίας εξωαστικών ιερών ήταν μεγάλη. Ήταν ταυτόχρονα όριο αλλά και σημείο συνάντησης του πολιτισμένου και του άγριου κόσμου. Σηματοδοτούσαν τα όρια της επικράτειας της πόλης στην οποία ανήκαν και συνδέονταν ορισμένες φορές με τον αστικό πυρήνα της πόλης με ιερές οδούς τις οποίες ακολουθούσε η πομπή των πιστών κατά την διάρκεια των εορτών. Στην περίπτωση πόλεων όπως η Αθήνα και η Κόρινθος παρατηρούμε ότι η διαδικασία της αστικοποίησης εξελίχθηκε γύρω από το ιερό μιας θεότητας. Γύρω από τους τόπους λατρείας προοδευτικά ανεγέρθηκαν τα δημόσια κτίρια οργανώνοντας το αστικό κέντρο των πόλεων. Ο βωμός βρισκόταν μέσα στο τέμενος, αλλά όχι μέσα στον ναό. Ήταν ο τόπος της θυσίας. Μερικές φορές ο βωμός ήταν το αποτέλεσμα της συσσωρευμένης στάχτης όπως στην Ολυμπία ή ένας σωρός από πέτρες ή μια εστία ή ένας πέτρινος βωμός όπως στο Ηραίον του Άργους. 
 
Ο αρχαίος ναός είχε συγκεκριμένη αποστολή, να φυλάσσει στο εσωτερικό του το λατρευτικό άγαλμα και τα λατρευτικά αντικείμενα της θεότητας, όπως συνέβαινε στον Παρθενώνα με το ξόανο της θεάς Αθηνάς. Ο ναός μπορούσε επίσης να στεγάζει ιερούς χώρους και την λατρεία που τελούνταν εκεί, παράδειγμα ο ναός τους Απόλλωνα στους Δελφούς όπου τελούνταν ορισμένες ιεροπραξίες όπως η χρησμοδότηση και η μαντεία.  Ο ναός αποτελούνταν από δυο κυρίως μέρη, το σηκό και το περιστύλιο. Στο σηκό βρισκόταν το άγαλμα της τιμώμενης θεότητας. Μπροστά από τον σηκό υπήρχε ένας προθάλαμος που ονομαζόταν πρόναος. Στο πίσω μέρος του ναού το κτίριο ολοκλήρωνε ο οπισθόδομος. Αν ο ναός περιβαλλόταν από κίονες ονομαζόταν περίπτερος και αν περιβαλλόταν από διπλή σειρά κιόνων δίπτερος. Ανάλογα με τον αριθμό των κιόνων της πρόσοψης οι ναοί ονομάζονταν ανάλογα, πρόστυλοι, εξάστυλοι, οκτάστυλοι κλπ. Ανάλογα με την μορφή των κιονόκρανων διακρίνουμε τρείς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, τον δωρικό, τον ιωνικό και τον κορινθιακό.  Η θόλος εκτός από χώρος λατρείας ήταν και χώρος συνέλευσης όπως η θόλος της Αθήνας. Εκτός από τους βωμούς και τους ναούς μέσα στον περίβολο των ναών υπήρχαν διάφορες κατασκευές που σχετίζονταν με την λατρεία όπως οι θησαυροί, οι κρήνες και οι χώροι διεξαγωγής των αγώνων. Στους θησαυρούς οι πιστοί εναπόθεταν τις προσφορές τους. Υπήρχαν προσφορές κάθε είδους από ταπεινά αγγεία μέχρι μέρος των λαφύρων από τις εκστρατείες μιας πόλης.
 
Πηγή: Α. Μήλιος, Ν. Μπιργάλιας, Ελ. Παπαευθυμίου, Α. Πετροπούλου, : Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα Ι: Από την Αρχαιότητα έως και τα Μεταβυζαντινά Χρόνια, τ. Α, ΕΑΠ, Πάτρα 2000.