Η Συλλογή Μικροτεχνίας του Μουσείου περιλαμβάνει περίπου 6.000 αντικείμενα. Πρόκειται για έργα κυρίως εκκλησιαστικά, αλλά και κοσμικά, κατασκευασμένα από ποικίλα υλικά και με διάφορες τεχνικές, τα οποία χρονολογούνται από τον 4ο έως και τον 19ο αιώνα.
Τον πυρήνα της συλλογής αποτέλεσαν τα αντικείμενα που αγοράσθηκαν από την Εφορευτική Επιτροπή του Mουσείου την πρώτη δεκαετία μετά την ίδρυση του, το 1914. Στη συνέχεια προστέθηκαν τα αντικείμενα μικροτεχνίας από τη συλλογή της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας. Μεταξύ 1920 και 1930, η συλλογή εμπλουτίστηκε με αντικείμενα από ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού· περιλαμβάνει επίσης έργα από αγορές και δωρεές, ενώ ένας μικρός αριθμός αντικειμένων προέρχεται από ανασκαφές.
Τα έργα μικροτεχνίας της παλαιοχριστιανικής περιόδου (4ος-7ος αι.) είναι κυρίως πήλινοι λύχνοι, σφραγίδες και προσκυνηματικά φιαλίδια (ευλογίες) από το ίδιο υλικό. Λιγότερα είναι τα χρυσά ή χάλκινα κοσμήματα, τα γυάλινα αγγεία και τα μετάλλινα αντικείμενα, όπως πόρπες, λύχνοι και σταθμία. Σημαντική θέση στη συλλογή κατέχει «ο θησαυρός της Μυτιλήνης», που περιλαμβάνει χρυσά κοσμήματα, αργυρά σκεύη και χρυσά νομίσματα των αρχών του 7ου αιώνα.
Τα αντικείμενα της βυζαντινής περιόδου είναι λιγότερα σε αριθμό. Tη μεγαλύτερη ομάδα αποτελούν οι χάλκινοι επιστήθιοι σταυροί-λειψανοθήκες, φυλαχτά δηλαδή που περιείχαν τίμιο ξύλο ή λείψανα και έφεραν επικλήσεις για τη σωτηρία του κατόχου τους. Στην ίδια περίοδο ανήκουν και οι σφραγίδες (μολυβδόβουλλα) των κρατικών και εκκλησιαστικών αξιωματούχων καθώς και ορισμένα λειτουργικά σκεύη αλλά και κοσμήματα, μεταξύ των οποίων και κάποια σφραγιστικά δαχτυλίδια.
Τα αντικείμενα της μεταβυζαντινής περιόδου, υπερτερούν αριθμητικά σε σχέση με αυτά των προηγούμενων περιόδων. Πρόκειται κυρίως για έργα εκκλησιαστικά, λειτουργικά και ευχαριστιακά. Ορισμένα από αυτά αποτελούν αφιερώματα πιστών ή κληρικών σε ναούς ή μοναστήρια, όπως μαρτυρούν οι αφιερωματικές επιγραφές. Σημαντικό και πολυάριθμο σύνολο αποτελούν οι ξυλόγλυπτοι σταυροί αγιασμού και ευλογίας, οι οποίοι τις περισσότερες φορές φέρουν συρματερή επένδυση.
Ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας είναι τα κειμήλια που προέρχονται από τις διαλυμένες ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού, της σημερινής Βουλγαρίας και του Λιβόρνου της Ιταλίας, τα οποία έφθασαν στο Μουσείο με τη μεσολάβηση του Υπουργείου Εξωτερικών. Σημαντικά επίσης, είναι τα αντικείμενα που προέρχονται από τις ελληνικές κοινότητες της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, τα γνωστά «Κειμήλια Προσφύγων», τα οποία έφθασαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923), και μαρτυρούν το υψηλό πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο των Ελλήνων της περιοχής.
Στη συλλογή μικροτεχνίας εντάσσονται περίπου 1.000 νομίσματα, 290 από τα οποία ανήκουν στη Συλλογή Αυγέρη. Στην πλειονότητά τους είναι χρυσά και εκπροσωπούν όλους τους αυτοκράτορες που ανήλθαν στο θρόνο της Κωνσταντινούπολης από τον 4ο έως τον 14ο αιώνα, ενώ δεν λείπουν και νομίσματα της νεότερης Ελλάδας.
Τον πυρήνα της συλλογής αποτέλεσαν τα αντικείμενα που αγοράσθηκαν από την Εφορευτική Επιτροπή του Mουσείου την πρώτη δεκαετία μετά την ίδρυση του, το 1914. Στη συνέχεια προστέθηκαν τα αντικείμενα μικροτεχνίας από τη συλλογή της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας. Μεταξύ 1920 και 1930, η συλλογή εμπλουτίστηκε με αντικείμενα από ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού· περιλαμβάνει επίσης έργα από αγορές και δωρεές, ενώ ένας μικρός αριθμός αντικειμένων προέρχεται από ανασκαφές.
Τα έργα μικροτεχνίας της παλαιοχριστιανικής περιόδου (4ος-7ος αι.) είναι κυρίως πήλινοι λύχνοι, σφραγίδες και προσκυνηματικά φιαλίδια (ευλογίες) από το ίδιο υλικό. Λιγότερα είναι τα χρυσά ή χάλκινα κοσμήματα, τα γυάλινα αγγεία και τα μετάλλινα αντικείμενα, όπως πόρπες, λύχνοι και σταθμία. Σημαντική θέση στη συλλογή κατέχει «ο θησαυρός της Μυτιλήνης», που περιλαμβάνει χρυσά κοσμήματα, αργυρά σκεύη και χρυσά νομίσματα των αρχών του 7ου αιώνα.
Τα αντικείμενα της βυζαντινής περιόδου είναι λιγότερα σε αριθμό. Tη μεγαλύτερη ομάδα αποτελούν οι χάλκινοι επιστήθιοι σταυροί-λειψανοθήκες, φυλαχτά δηλαδή που περιείχαν τίμιο ξύλο ή λείψανα και έφεραν επικλήσεις για τη σωτηρία του κατόχου τους. Στην ίδια περίοδο ανήκουν και οι σφραγίδες (μολυβδόβουλλα) των κρατικών και εκκλησιαστικών αξιωματούχων καθώς και ορισμένα λειτουργικά σκεύη αλλά και κοσμήματα, μεταξύ των οποίων και κάποια σφραγιστικά δαχτυλίδια.
Τα αντικείμενα της μεταβυζαντινής περιόδου, υπερτερούν αριθμητικά σε σχέση με αυτά των προηγούμενων περιόδων. Πρόκειται κυρίως για έργα εκκλησιαστικά, λειτουργικά και ευχαριστιακά. Ορισμένα από αυτά αποτελούν αφιερώματα πιστών ή κληρικών σε ναούς ή μοναστήρια, όπως μαρτυρούν οι αφιερωματικές επιγραφές. Σημαντικό και πολυάριθμο σύνολο αποτελούν οι ξυλόγλυπτοι σταυροί αγιασμού και ευλογίας, οι οποίοι τις περισσότερες φορές φέρουν συρματερή επένδυση.
Ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας είναι τα κειμήλια που προέρχονται από τις διαλυμένες ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού, της σημερινής Βουλγαρίας και του Λιβόρνου της Ιταλίας, τα οποία έφθασαν στο Μουσείο με τη μεσολάβηση του Υπουργείου Εξωτερικών. Σημαντικά επίσης, είναι τα αντικείμενα που προέρχονται από τις ελληνικές κοινότητες της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, τα γνωστά «Κειμήλια Προσφύγων», τα οποία έφθασαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923), και μαρτυρούν το υψηλό πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο των Ελλήνων της περιοχής.
Στη συλλογή μικροτεχνίας εντάσσονται περίπου 1.000 νομίσματα, 290 από τα οποία ανήκουν στη Συλλογή Αυγέρη. Στην πλειονότητά τους είναι χρυσά και εκπροσωπούν όλους τους αυτοκράτορες που ανήλθαν στο θρόνο της Κωνσταντινούπολης από τον 4ο έως τον 14ο αιώνα, ενώ δεν λείπουν και νομίσματα της νεότερης Ελλάδας.
Πηγή: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθήνα, Youtube.