Η αφαίρεση, η απομάκρυνση από τον αισθητό κόσμο και την αναπαράστασή του στη ζωγραφική επιφάνεια, η αυτονόμηση της ζωγραφικής γλώσσας, ως το σημείο που να μην παραπέμπει πουθενά, παρά μόνο στον εαυτό της, είχαν ήδη ιστορία μισού αιώνα στην ευρωπαϊκή ζωγραφική, όταν τελικά έκαναν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα. Πατέρας της ανεικονικής τέχνης θεωρείται ο Καντίνσκυ ο οποίος πραγματοποίησε το κρίσιμο άλμα το 1910.
Η ελληνική ζωγραφική του 20ού αιώνα είχε προσεγγίσει συχνά την αφαίρεση, αλλά δεν είχε κόψει οριστικά τον ομφάλιο λώρο με την ορατή πραγματικότητα. Το βήμα αυτό θα τολμήσουν να το πραγματοποιήσουν μερικοί ζωγράφοι που είχαν ξεκινήσει τη σταδιοδρομία τους μέσα στη δεκαετία του ’30 και είχαν συνοδοιπορήσει ως τότε με τους προβληματισμούς της γενιάς τους: Κοντόπουλος, Μάρθας, Λεφάκης, Σπυρόπουλος. Σε αυτούς θα προστεθούν και πολλοί νεότεροι, μεταξύ των οποίων και μερικοί ζωγράφοι της ελληνικής διασποράς, όπως ο Θεόδωρος Στάμος.
Η στροφή προς την αφαίρεση στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’50 συνδέεται με το νέο κύμα ανεικονικής τέχνης που εκδηλώθηκε την ίδια περίοδο σε Ευρώπη και Αμερική (Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός, Λυρική Αφαίρεση) και όχι με τις αφαιρετικές τάσεις των αρχών του αιώνα.
Η ελληνική ζωγραφική του 20ού αιώνα είχε προσεγγίσει συχνά την αφαίρεση, αλλά δεν είχε κόψει οριστικά τον ομφάλιο λώρο με την ορατή πραγματικότητα. Το βήμα αυτό θα τολμήσουν να το πραγματοποιήσουν μερικοί ζωγράφοι που είχαν ξεκινήσει τη σταδιοδρομία τους μέσα στη δεκαετία του ’30 και είχαν συνοδοιπορήσει ως τότε με τους προβληματισμούς της γενιάς τους: Κοντόπουλος, Μάρθας, Λεφάκης, Σπυρόπουλος. Σε αυτούς θα προστεθούν και πολλοί νεότεροι, μεταξύ των οποίων και μερικοί ζωγράφοι της ελληνικής διασποράς, όπως ο Θεόδωρος Στάμος.
Η στροφή προς την αφαίρεση στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’50 συνδέεται με το νέο κύμα ανεικονικής τέχνης που εκδηλώθηκε την ίδια περίοδο σε Ευρώπη και Αμερική (Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός, Λυρική Αφαίρεση) και όχι με τις αφαιρετικές τάσεις των αρχών του αιώνα.
Ο Αλέκος Κοντόπουλος υπήρξε από τους πρωτοπόρους της αφαιρετικής ζωγραφικής στην Ελλάδα. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 είχε αρχίσει να οργανώνει τα παραστατικά ακόμη στοιχεία της σύνθεσής του με γεωμετρικό τρόπο υπό την επίδραση του Κυβισμού και της γεωμετρικής αφαίρεσης. Χαρακτηριστικό αυτής της πρώτης περιόδου είναι η συμπαράθεση αφαιρετικών και παραστατικών στοιχείων στη σύνθεση. Στον πίνακα "Σύνθεση-Image" η αφαίρεση έχει ολοκληρωθεί. Δυο μάζες χρώματος, η μια σκοτεινή και η άλλη κόκκινη «συγκρούονται» σ’ ένα πεδίο που καλύπτεται από τόνους ώχρας και σιένας. Φωτεινές αστραπές διατρέχουν τον χώρο ενώ δυναμικές τροχιές του πινέλου εισάγουν τον δικό τους ρυθμό σ’ αυτή τη σύνθεση που θυμίζει το γαλλικό ρεύμα της Informel, της Άμορφης Τέχνης που κυριαρχούσε την ίδια εποχή στη Γαλλία, όπου ο Κοντόπουλος έζησε πολλά χρόνια.
Πηγή: Εθνική Πινακοθήκη, Ίδρυμα Αλεξάνδρου Σούτσου.