Ο όρος οικογένεια πρώτη φορά συναντάται σε βυζαντινά κείμενα. Είναι νεότερος όρος σύνθετος από δυο συνθετικά: «οίκος» και «γένος». Συνώνυμοι όροι είναι: φαμελιά, φαμίλια, ασκέρι, τζάκι. Η οικογένεια διαθέτει ευρύτερη και στενότερη έννοια. Με την ευρύτερη έννοια εννοούμε το γένος, τη γενιά, τους συγγενείς, ενώ η στενότερη έννοια συμπεριλαμβάνει τα συγγενικά πρόσωπα, την ομάδα συγγενών που διαβιώνουν σε ένα κοινό οικιακό χώρο. Η οικογένεια με την στενή έννοια αναφέρεται σε κοινή οικονομία και έχει σχέση και με την κοινή κατανάλωση. Παραπλήσιοι όροι είναι το «νοικοκυριό», το «σπίτι» και το «σπιτικό».
Με τον όρο «οικιακή ομάδα» εννοούμε την οικογένεια με την στενή της σημασία, δηλαδή τα άτομα που ζουν κάτω από την ίδια στέγη, εργάζονται μαζί, καταναλώνουν μαζί και ανταλλάσσουν οικιακές υπηρεσίες. Ο όρος αυτός εκφράζει σαφέστερα την δυτική ευρωπαϊκή οικογένεια γιατί περιλαμβάνει και μη συγγενικά πρόσωπα( π. χ υπηρετικό προσωπικό).
Η διαδικασία αυξομείωσης και μεταβολών που υφίσταται η οικογένεια για βιολογικούς και κοινωνικούς λόγους ονομάζεται «κύκλος ανάπτυξης της οικιακής ομάδας». Ο κύκλος μπορεί να είναι βραδύτερος ή συντομότερος και κάποιες φορές καθορίζει και τον τύπο της οικογένειας(βραδύς κύκλος → πυρηνικές οικογένειες, ταχύς κύκλος → λιγότερα μέλη)
«Συγγένεια» : είναι η αρχή με την οποία ορίζουμε όλους τους συγγενείς, δηλαδή μέλη συγγενικών οικογενειών, που περιλαμβάνονται σε μια ακτίνα με αναφορά το Άτομο, από τους πιο κοντινούς ως τους πιο μακρινούς, οριζόντια (εκ πλαγίου) και κάθετα ( ανερχόμενοι και κατερχόμενοι συγγενείς). «Καταγωγή»: είναι η αρχή με την οποία γίνεται η στρατολόγηση των κατερχόμενων συγγενών που περιλαμβάνει μια ομάδα της οποίας τα μέλη συνδέονται ανδροπλευρικά με συγγενικούς δεσμούς αναφορικά με κάποιον πρόγονο, που έχει ζήσει τουλάχιστον δύο γενιές πριν από το πιο ηλικιωμένο μέλος της ομάδας το οποίο βρίσκεται στη ζωή. Σε άλλες κοινωνίες η καταγωγή μπορεί να λειτουργεί γυναικοπλευρικά. Αν ο πρόγονος είναι κοντινός ο βαθμός συγγένειας είναι ανιχνεύσιμος και η ομάδα ονομάζεται σόι, γενιά, σειρά, σειρολόι. Αντίθετα, αν είναι μακρινός, η ομάδα αποκαλείται γένος και ιδιωματικά φάρα. Η συγγένεια είναι εγώ-κεντρική, ενώ η καταγωγή πρόγονο-κεντρική.
Βιβλιογραφική Αναφορά
Ε, Αλεξάκης.,"Οικογένεια", Στο: Γ. Αικατερινίδης, Ε. Αλεξάκης, Μ. Ε. Γιατράκου, Γ. Θανόπουλος, Ε. Σπαθάρη- Μπεγλίτη, Δ. Τζάκης, Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα ΙΙ: Οι Νεότεροι Χρόνοι. Τόμος Α΄ σσ. 21- 47. Πάτρα: ΕΑΠ.