Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Translate

Κυριακή 31 Δεκεμβρίου 2023

Η έννοια του λαού για την επιστήμη της λαογραφίας


 Για πολλές δεκαετίες η έννοια του λαού ταυτιζόταν με την έννοια του έθνους και μάλιστα με την παραδοσιακή του μορφή την αγροτική. Υποστηρίχθηκε η άποψη για το ενιαίο του κάθε λαού και την ομοιογένεια των εκδηλώσεων του παραδοσιακού πολιτισμού. 

 

Αυτό το γεγονός περιόρισε το αντικείμενο μελέτης σε ορισμένες εκφάνσεις του πολιτισμού. Ακόμη είχε αποτέλεσμα να αγνοηθούν οι διαφορετικές παραδόσεις που εκδηλώνονταν στο πλαίσιο του ίδιου πολιτισμού. Σήμερα αναγνωρίζεται ότι ο λαός είναι μια αναλυτική κατηγορία κοινωνικό πολιτισμική και όχι υπερ-ιστορική, όπως αυτή του έθνους. Επομένως τα κριτήρια με τα οποία πρέπει να εξετάζεται η έννοια του λαού είναι πολιτισμικά, δηλαδή κοινωνικά. Στην ίδια κοινωνία αναπτύσσονται διάφορα πολιτισμικά μορφώματα που επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες. Υποχωρεί η εθνοκεντρική λογική και έχουμε βαθμιαία εγκατάλειψη της θέσης που υποστήριζε την ομοιογένεια του παραδοσιακού πολιτισμού. Αναγνωρίζεται η ετερότητα του πολιτισμού τόσο στον αγροτικό χώρο όσο και στον αστικό. Έτσι αναπτύσσεται η αστική λαογραφία και οδηγείται σε θεματική ανανέωση η επιστήμη της λαογραφίας. 


Οι λαογραφικές σπουδές μέχρι πρόσφατα και έως τον Β΄ΠΠ παραδέχονταν την ταύτιση του λαού με το έθνος και του παραδοσιακού πολιτισμού με τον αγροτικό. Η ταύτιση του λαού με το έθνος σήμαινε για τους παλαιότερους λαογράφους ότι ο λαός ήταν εθνικά και κοινωνικά ομοιογενής. Υποστηρίχθηκε ότι ο παραδοσιακός πολιτισμός ήταν στατικός και ότι οι εκδηλώσεις του παρέμεναν αναλλοίωτες στο χρόνο και στις εξελίξεις της σύγχρονης κοινωνίας και αναζητήθηκαν στον αγροτικό χώρο. Αντίθετα οι σύγχρονες τάσεις στο χώρο των λαογραφικών σπουδών αντιμετωπίζουν τον παραδοσιακό πολιτισμό ως ένα φαινόμενο δυναμικό, του οποίου τα στοιχεία μεταλλάσσονται, προσαρμοζόμενα στις ευρύτερες κοινωνικές εξελίξεις. Επιπλέον υποστηρίζεται ότι τόσο ο αγροτικός όσο και ο αστικός χώρος δεν είναι πολιτισμικά ομοιογενής στο εσωτερικό του. Ενίοτε διαμορφώνονται διαφορετικά και άλλοτε ανταγωνιστικά πολιτισμικά μορφώματα που αντιστοιχούν σε κοινωνικά διακριτές ομάδες. Η ετερότητα ενός πολιτισμού εντοπίζεται τόσο στον αγροτικό όσο και στον αστικό χώρο.