Ο Δημήτρης Πικιώνης γεννήθηκε το 1887 στον Πειραιά από γονείς με καταγωγή τη Χίο. Ξέρουμε ότι ο πατέρας του ήταν γιός καραβοκύρη με κλίση στη ζωγραφική, ενώ ο ίδιος περιγράφει τη μητέρα του ως «ηθικό τύπο», αυστηρή, δίκαιη και ανιδιοτελή. Από τα γυμνασιακά του χρόνια, έκανε συχνές πεζοπορίες στο αττικό τοπίο. Από το Μοσχάτο διέσχιζε τον Ελαιώνα, φτάνοντας στου Φιλοπάππου και την Ακρόπολη και μετά στην Ιερά Οδό, ψάχνοντας τα θραύσματα του παρελθόντος στον τοπίο του τότε.
Το 1904 μπήκε στο Πολυτεχνείο, στην τάξη του Α.Ορλάνδου και γνωρίστηκε με τους Καντζίκη, Μπουζιάνη και Ντε Κίρικο. Ήταν όμως η γνωριμία του με τον Κ.Παρθένη το 1906, που θα άλλαζε τη ζωή του, αφού στο πρόσωπό του βρήκε «έναν παιδευτή και έναν δάσκαλο στην τέχνη». Με την ενθάρρυνσή του Παρθένη, πηγαίνει να σπουδάσει στο Μόναχο και στη συνέχεια στο Παρίσι. Το 1912 επιστρέφει στην Ελλάδα και αρχίζει τις πρώτες μελέτες για την αρχιτεκτονική της νεοελληνικής παράδοσης. Ήταν η περίοδος που γνωρίστηκε με τους Αλιμπέρτη, Μπουρνιά, Αποστολάκη, Κόντογλου, Παπαλουκά, Μητσάκη, Δούκα, Βέλμο αλλά και τους νεότερους, Γκίκα, Τσαρούχη, Εγγονόπουλο, Διαμαντόπουλο. Το 1921 διορίζεται επιμελητής του καθηγητή Α.Ορλάνδου στο μάθημα της «Μορφολογίας της Αρχιτεκτονικής και Ρυθμολογίας» και το 1925 γίνεται καθηγητής του Ε.Μ.Π. στην έδρα της «Διακοσμητικής». Το 1935, μαζί με τον Χατζηκυριάκο Γκίκα, θα εκδώσει το πρωτοποριακό πολιτιστικό περιοδικό «Τρίτο Μάτι», σε μία προσπάθεια να προωθήσει τον συγκερασμό της παράδοσης με την πρωτοπορία των ευρωπαϊκών τεχνών. Το 1946 θα εργαστεί στο υπουργείο ανοικοδόμησης, ως επικεφαλής ομάδας αρχιτεκτόνων για την εκπόνηση πρότυπων σχεδίων λαϊκών πολυκατοικιών. Ζητούμενο για τον Πικιώνη ήταν η σύνδεση της παράδοσης με το οικουμενικό πνεύμα. Οι εκδόσεις του «Αρχοντικά της Καστοριάς» και «Σπίτια της Ζαγοράς» βραβεύονται από την Ακαδημία Αθηνών το 1948. Αρκετά χρόνια μετά, το 1966 θα εκλεγεί τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα της Αρχιτεκτονικής.
Στη βασική διαμάχη περί ελληνικότητας, Ανατολής και Δύσης, θα ηγηθεί της λεγόμενης «γενιάς του ’30 με την ξεκάθαρη θέση: «Η Ανατολή και το Βυζάντιο μου αποκάλυψαν πως η δημιουργία μίας ανηγμένης απ’ την φύση και απ’ την ύλη μίμηση, είναι ο μόνος έγκυρος και άξιος δρόμος του πνεύματος για να εκφράσει τις ιδέες και τα συναισθήματά μας απ’ τη Ζωή. Κάποιος είπε σωστά πως, απ’ την υπεύθυνη στάση μας ανάμεσα Ανατολής και Δύσης, θα εξαρτηθεί η πορεία του Ελληνισμού. Θα προσθέσω: κι από την αρμόδια σύνθεση των αντιθετικών ρευμάτων σε μία νέα μορφή!»
Αρχαία, βυζαντινή, λαϊκή και σύγχρονη παράδοση πρέπει να συνυπάρχουν, κατά τον Πικιώνη, σε μία ιδιοφυή ανάμειξη, με σεβασμό στο ελληνικό τοπίο και την ιστορία του.
Στη βασική διαμάχη περί ελληνικότητας, Ανατολής και Δύσης, θα ηγηθεί της λεγόμενης «γενιάς του ’30 με την ξεκάθαρη θέση: «Η Ανατολή και το Βυζάντιο μου αποκάλυψαν πως η δημιουργία μίας ανηγμένης απ’ την φύση και απ’ την ύλη μίμηση, είναι ο μόνος έγκυρος και άξιος δρόμος του πνεύματος για να εκφράσει τις ιδέες και τα συναισθήματά μας απ’ τη Ζωή. Κάποιος είπε σωστά πως, απ’ την υπεύθυνη στάση μας ανάμεσα Ανατολής και Δύσης, θα εξαρτηθεί η πορεία του Ελληνισμού. Θα προσθέσω: κι από την αρμόδια σύνθεση των αντιθετικών ρευμάτων σε μία νέα μορφή!»
Αρχαία, βυζαντινή, λαϊκή και σύγχρονη παράδοση πρέπει να συνυπάρχουν, κατά τον Πικιώνη, σε μία ιδιοφυή ανάμειξη, με σεβασμό στο ελληνικό τοπίο και την ιστορία του.
Πηγή: http://www.postmodern.gr/o-peripatos-tou-dimitri-pikiwni-ston-i/
http://www.mixanitouxronou.gr/dimitris-pikionis-o-protoporos-architektonas-pou-afise-stigma-tou-stin-athina-zografos-filosofos-piitis-ke-akadimaikos-daskalos/