Το Πριγκιπάτο της Αχαΐας ήταν ένα κρατίδιο που δημιουργήθηκε από τον Γουλιέλμο Σαμπλίτη κατά την Δ΄ Σταυροφορία (1205-1210) στα εδάφη της Πελοποννήσου (Μοριάς), τα οποία μοιράστηκαν σε φέουδα μεταξύ των Φράγκων Σταυροφόρων.
Ήταν ένα κραταιό κρατίδιο, υπό την κυριαρχία των Φράγκων, αρχικά υπό την εξουσία του Γουλιέλμου Σαμπλίτη και στη συνέχεια από τους Βιλλεαρδουίνους. Η κατάσταση του πριγκιπάτου άλλαξε πολλές φορές μέχρι το 1452, οπότε και επανήλθε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπό τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, μετέπειτα αυτοκράτορα του Βυζαντίου, για να περάσει μετά από λίγο στους Οθωμανούς Τούρκους.
Η πρωτεύουσα του πριγκιπάτου ήταν η Ανδραβίδα. Κύριο λιμάνι του ήταν η Γλαρέντζα ή Clarence (στη θέση Παλαιόκαστρο, δυτικά της σημερινής Κυλλήνης) και σημαντικό του κάστρο ήταν το Χλεμούτσι ή Clermont λίγο πιο νότια.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1205 - 1460) υπήρξε πρωτεύουσα του πριγκιπάτου της Αχαΐας (Μορέως) και έδρα του επισκόπου Ωλένης. Υπήρξε η μεγαλύτερη και λαμπρότερη πόλη της Ηλείας καθώς ήταν η έδρα των Φράγκων πριγκήπων Βιλλεαρδουίνων. Από το ένδοξο παρελθόν της το μόνο που σώζεται σήμερα είναι το γοτθικό μέρος του χώρου του Ναού της Αγίας Σοφίας και δύο παρεκλήσια. Η εκκλησία κτίστηκε περίπου το 1230 από το μοναχικό τάγμα των Δομινικανών. Εκεί γινόταν οι στέψεις των διαδόχων του πριγκιπάτου. Την περίοδο αυτή στην Ανδραβίδα εκδόθηκε το "Χρονικόν του Μορέως", το οποίο διαιρούσε την Πελοπόννησο σε 12 βαρονίες. Το 1433 ολόκληρη η περιοχή περιήλθε στους Παλαιολόγους και το 1460 κατακτήθηκε από τους Τούρκους.
Αξιόλογο και καλά διατηρημένο μνημείο της περιοχής είναι το κάστρο Χλεμούτσι που κτίστηκε από τον Γοδεφρείδο Β΄ Βιλλεαρδουίνοτην περίοδο 1220 - 1223 και προστάτευε την πρωτεύουσα του πριγκιπάτου της Αχαΐας, Ανδραβίδα, και το σημαντικό λιμάνι της Γλαρέντζας.
Πηγή: elwikipedia, youtube