 |
| Γιαννάκης Κοραής ή Καστρινός, Η λιτανεία του Αγ. Χαραλάμπη, 1756 (λεπτομέρεια). |
Τα Επτάνησα δεν γνώρισαν τουρκική κυριαρχία, με εξαίρεση την Λευκάδα. Τον 17ο αι. τα Επτάνησα αποτελούσαν ενιαίο χώρο γεωγραφικό και διοικητικό, που τελούσε κάτω από την κυριαρχία της Δημοκρατίας του Αγ. Μάρκου(Βενετία). Οι καλλιτεχνικές συνέπειες της Ενετοκρατίας, είναι η διάδοση της προσωπογραφίας, της νεκρής φύσης και της τοπιογραφίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να μιλάμε για μια στροφή της τέχνης προς την εκκοσμίκευση, δηλαδή η θρησκεία παύει να είναι το μοναδικό σημείο αναφοράς προς όφελος θεμάτων που αντλούνται από τον φυσικό κόσμο που περιβάλλει τον άνθρωπο. Στην επτανησιακή τέχνη τα άκαμπτα βυζαντινά πρότυπα δίνουν την θέση τους σε δυτικότροπες τάσεις με κύριο χαρακτηριστικό την φυσιοκρατία. Ο καλλιτέχνης της εποχής εξαρτάται από τους παραγγελιοδόχους του, που ανήκουν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Η προσκόλληση του καλλιτέχνη σε ένα τέτοιο περιβάλλον του εξασφάλιζε την επιβίωση του. Η εκκοσμικευτική διαδικασία είναι έκδηλη τόσο στην εικονογραφία της Επτανησιακής Σχολής όσο και στη θεματολογία της. Στις προσωπογραφίες δίνεται έμφαση στα ρεαλιστικά ψυχολογικά στοιχεία του απεικονιζόμενου προσώπου. Επίσης σε προσωπογραφίες ευγενών το ονειροπόλο βλέμμα φανερώνει βαθιά πνευματική καλλιέργεια.
Η Βενετσιάνικη αναπαράσταση του χώρου επέδρασε σημαντικά στην τοπιογραφία, όπου αποτυπώνει την ομορφιά του φυσικού κόσμου. Η φυσιοκρατική τεχνοτροπία της Βενετίας καλλιεργήθηκε κατάλληλα στα Επτάνησα κάνοντας αποδεκτά δυτικότροπα καλλιτεχνικά στοιχεία που σχετίζονταν με διακοσμητικά δεδομένα.Οι σημαντικότεροι καλλιτέχνες της Επτανησιακής Σχολής ήταν ο Παναγιώτης Δοξαράς, και ο Νικόλαος Κουτούζης. Ο Δοξαράς φιλοτέχνησε κοσμικά έργα, αλλά και θρησκευτικά. Έγραψε την πραγματεία «Περί Ζωγραφίας» που ανέλυε το νέο καλλιτεχνικό ύφος. Στο έργο του ιερέα Νικόλαου Κουτούζη κυριαρχεί η φυσιοκρατική νοοτροπία του και στην προσωπογραφία του, επισημαίνεται η διττή φύση του, ως ιερέας και ζωγράφος. Δεν κατείχε πλήρως τους ακαδημαϊκούς κανόνες.
Πηγή: Ν. Δασκαλοθανάσης, "Η Επτανησιακή Σχολή και η καλλιτεχνική εκκοσμίκευση" στο: Τέχνες Ι: Ελληνικές Εικαστικές Τέχνες, Επσκόπηση της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας, τόμος Γ', Νεότερη και Σύγχρονη Τέχνη, ΕΑΠ, Πάτρα, 2000, σ. 15- 77.