Ο όρος «πολιτικός ποιητής» δηλώνει τη μαχητική στράτευση του ποιητή στη μαρξιστική ιδεολογία. Επίσης απαραίτητη προϋπόθεση για τη συζήτηση του έργου του είναι τα ποιήματα να μην είναι απλώς προπαγανδιστικά αλλά να έχουν λογοτεχνική αξία. Μια σειρά πατριωτικών ποιημάτων που εμπνεύστηκαν διάφοροι επώνυμοι ποιητές από τον αγώνα ενάντια στους ξένους κατακτητές, με σκοπό να ενισχύσουν την πίστη στα ιδανικά και τα οράματα της αριστερής παράταξης που συνέχιζε την πάλη για ένα δικαιότερο κόσμο. (π.χ. Μάρκος Μέσκος).
α) πολιτική ποίηση χαρακτηρίζεται από έντονο κοινωνικό προβληματισμό και το ιδεολογικό και πολιτικό της περιεχόμενο. Η αμεσότητα αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της ποιητικής τους. Λειβαδίτης, Αλεξάνδρου, Αναγνωστάκης (έγραψε υπαρξιακά & ερωτικά), Πατρίκιος, Γκόρπας, Λεοντάρης, Κατσαρός.
β) υπαρξιακή ποίηση κινείται ανάμεσα στον κοινωνικό προβληματισμό και την υπαρξιακή εμπειρία, με κύριο χαρακτηριστικό την αγωνία για την τύχη του μεταπολεμικού ανθρώπου. Σινόπουλος, Σαχτούρης, Παπαδίτσας, Καρούζος, Δημουλά, Μέσκος.
γ) μετα-υπερρεαλιστική ποίηση, αφομοίωσε αρκετά στοιχεία από τον υπερρεαλισμό και τα συνδύασε με τις μοντερνιστικές τάσεις της εποχής. Κακναβάτος, Βαλαωρίτης, Γονατάς, Αραβαντινού.
Πολιτικός ποιητής: ο στρατευμένος στην πολιτική ιδεολογία. Οι πολιτικοί ποιητές συμμετείχαν ενεργά στην αντίσταση στο πλευρό των αριστερών είτε ήταν μάρτυρες των γεγονότων.
Ποίηση της Αντίστασης: μια σειρά πατριωτικών ποιημάτων που γράφτηκαν για να ανυψώσουν το ηθικό των αγωνιστών ενάντια στους κατακτητές (Σικελιανός). Παρόμοια ποιήματα γράφτηκαν και ύστερα από τη απελευθέρωση με σκοπό να ενισχύσουν την πίστη στα οράματα της αριστερής ιδεολογίας. (Άρης Αλεξάνδρου: Ακόμη τούτη η Άνοιξη). Συμπεριλαμβάνονται κι αυτά που δίνουν την καθημερινή αγωνία του ανθρώπου στην κατοχή και στον εμφύλιο και την παθητική αντίσταση και ήττα του (Μάρκος Μέσκος: Επαρχιακό γήπεδο).
Ποίηση της Δοκιμασίας: γράφονται την δεκαετία του ’50 και πραγματεύονται την ήττα των αριστερών που έχει δύο όψεις: α) την επικράτηση των αντιπάλων και τη βίαιη συμπεριφορά τους και β) την ιδεολογική κρίση της αριστεράς. Οι φυλακίσεις – εξορίες ήταν χρόνος απολογισμού, κριτικός έλεγχος ιδεολογικής ένταξης ψύχραιμος καταλογισμός ευθυνών (Λεοντάρης «ποίηση της ήττας»- πραγματεύονται την ήττα του ανθρώπινου πολιτισμού).
Οι μεταπολεμικοί ποιητές κατηγορήθηκαν ότι ήταν ηττοπαθείς και «αιρετικοί». Η ποίηση της Αντίστασης και η ποίηση της Δοκιμασίας ανήκουν στην πολιτική τάση. Η αλληλεπίδραση που αναπτύχθηκε ανάμεσα στην ιδεολογική στάση και τον ποιητικό λόγο των μεταπολεμικών ποιητών ποιητική και πολιτική ηθική καθώς τα γεγονότα και η πολιτικοποίηση της μεταπολεμικής περιόδου ανέδειξαν τη σύνδεση των διανοουμένων με το λαό και τη διαμόρφωση ενιαίου κώδικα αξιών. Η συλλογικότητα βαθμιαία διασπάστηκε « μες την ήττα πως αλλάζουν όλα».
Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται ποιήματα τα οποία σε γενικές γραμμές γράφονται στη διάρκεια της δεκαετίας του ’50 και διαπραγματεύονται θέματα με κεντρικό άξονα την ήττα της αριστερής παράταξης. Ήττα που είχε δύο όψεις, αφενός την επικράτηση των νικητών και την άσκηση βίας (διώξεις, εξορίες, φυλακίσεις), αφετέρου την ιδεολογική κρίση μέσα στην παράταξη. Ο χρόνος της φυλάκισης ή της εξορίας ήταν για τους περισσότερους χρόνος απολογισμού, πράγμα που σημαίνει κριτικό έλεγχο της ιδεολογικής ένταξης και της συντροφικότητας, ψύχραιμο καταλογισμό ευθυνών.