Η ελληνική λογοτεχνία επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 και από τις συνέπειές της στους πληθυσμούς που αναγκάστηκαν να αφήσουν τον τόπο και τις περιουσίες τους. Λογοτέχνες και ποιητές, που κατάγονται από τη Μικρά Ασία, έγιναν μάρτυρες αυτής της τόσο ολέθριας για τον ελληνισμό περιόδου, και έτσι καταγράφουν, σχολιάζουν, περιγράφουν με τον πιο πειστικό τρόπο τις εντυπώσεις τους από όσα άκουσαν και όσα έζησαν οι ίδιοι.
Ακόμα, οι μετανάστες από την Μικρά Ασία δεν έγιναν δεκτοί με καλό τρόπο από τους Έλληνες πολίτες, καθώς συχνά τους αντιμετώπιζαν με καχυποψία και εχθρότητα. Αυτά τα γεγονότα αφηγούνται με υπέροχο τρόπο πολλοί Έλληνες λογοτέχνες Είναι φυσικό λοιπόν όλοι αυτοί οι συγγραφείς να μεταφέρουν μέσα από το έργο τους τις προσωπικές τους ιστορίες και περιπέτειες. Με ανάμεικτα συναισθήματα χαράς και λύπης περιγράφουν με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο την πραγματικότητα, όπως την είχαν ζήσει εκείνοι. Αξίζει επομένως να αναφερθούμε σε συγκεκριμένους συγγραφείς, να μιλήσουμε για το έργο τους και το πώς παρουσίασαν τα γεγονότα που σημάδεψαν τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.
- Ηλίας Βενέζης (Αϊβαλί, 1904-1973),έζησε την αιχμαλωσία και τον ξεριζωμό. Στην Αιολική Γη, αναφέρεται στην ειρηνική συμβίωση των Ελλήνων με τους Τούρκους πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στη Γαλήνη, περιγράφονται οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες από τη Φώκαια, όταν έρχονται να εγκατασταθούν στην Ελλάδα. Στο Νούμερο 31328 γίνονται αναφορές στις περιπέτειες που έζησε ο ίδιος κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του, ενώ στο Μικρασία, χαίρε, συγκέντρωσε κείμενά του τα οποία είχαν δημοσιευθεί στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ το 1972, πενήντα χρόνια δηλαδή μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή
- Κοσμάς Πολίτης (Αθήνα, 1888-1974, Η οικογένειά του είχε μετακομίσει το 1889 στη Σμύρνη). Στο μυθιστόρημα, Στου Χατζηφράγκου, αναπλάθει την παιδική ηλικία των ηρώων του στη Σμύρνη, τις ευτυχισμένες και ξέγνοιαστες στιγμές, αλλά και τη δραματική αλλαγή της ζωής τους κατά τη διάρκεια του πολέμου και αργότερα με τον ξεριζωμό.
- Στρατής Δούκας (Αϊβαλί, 1895-1983), στην εξαιρετική νουβέλα Η ιστορία ενός αιχμαλώτου,με λιτό και κοφτό τρόπο αφηγείται μια αληθινή ιστορία ενός Τουρκόφωνου Έλληνα, ο οποίος είχε συλληφθεί αιχμάλωτος, και αφού απέδρασε για να σωθεί, προσποιήθηκε τον Τούρκο. Το μήνυμα είναι αντιπολεμικό, μια και ο συγγραφέας αφιερώνει το βιβλίο του «στα κοινά μαρτύρια των λαών».
- Φώτης Κόντογλου (Αϊβαλί, 1895-1965), στο Το Αϊβαλί η πατρίδα μου θυμάται με νοσταλγία τις ευτυχισμένες στιγμές στην πατρίδα του και σχολιάζει τις σχέσεις ανάμεσα στους δύο λαούς.
- Διδώ Σωτηρίου (Αϊδίνι, 1911-2004), Οι νεκροί περιμένουν αποτελεί μία αφήγηση που ξεκινά από το Αϊδίνι, το 1918, και καλύπτει με τρόπο μοναδικό 25 χρόνια σύγχρονης Ιστορίας, στα Ματωμένα χώματα, η ιστορία εκτυλίσσεται γύρω από το πρόσωπο του Μανώλη Αξιώτη, ενός νεαρού που έχει μεγαλώσει στο Κιρκιτζέ. Η φρίκη του πολέμου φέρνει το τέλος στον παράδεισο στον οποίο ζούσαν οι ήρωες πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στο μυθιστόρημά Μέσα στις φλόγες, ένα ταξίδι στη Σμύρνη το καλοκαίρι του 1918 θα γίνει η αφετηρία μιας καινούργιας ζωής για την ηρωίδα και την οικογένειά της. Το κοριτσάκι θα βιώσει την προσφυγιά και την καινούργια αφιλόξενη πατρίδα.
- Τάσος Αθανασιάδης (Σαλιχλί , 1913 − 2006), Τα παιδιά της Νιόβης (τ. Α’-Β’, 1988 / τ. Γ’-Δ’, 1995). Τετράτομο έργο στο οποίο καταπιάστηκε να εξιστορήσει -με επίκεντρο τη γενέτειρά του Σαλιχλί- τη ζωή του μικρασιατικού Eλληνισμού υπό την οθωμανική κυριαρχία, το διωγμό και την προσφυγική ζωή με τις δυσκολίες της Αποκατάστασης.
- Τατιάνα Σταύρου (Κωνταντινούπολη 1899-1990) ,«Οι πρώτες ρίζες» (1936), η πρώτη γυναίκα συγγραφέας που ασχολήθηκε µε τον αγώνα των προσφύγων και ειδικότερα των γυναικών, να «ριζώσουν» στη νέα πατρίδα.
- Φιλιώ Σιδερή-Χαϊδεμένου (Βουρλά 1899-2006), «Τρεις αιώνες μια ζωή», αφηγείται τα βιώματά της από τη ζωή στα Βουρλά και από τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής.
- Γιώργος Ιωάννου (Θεσσαλονίκη,1927-1985,με καταγωγή από Ραιδεστό αν. Θράκης) Στο διήγημά «Στου Κεμάλ το σπίτι», περιγράφει τη συγκίνηση μιας Τουρκάλας που επισκέπτεται την οικογένεια, η οποία κατοικεί σ’ ένα παλιό γειτονικό σπίτι των παιδικών χρόνων του Κεμάλ Ατατούρκ
- Γιάννης Καψής, (Αθήνα 1929- 2017,με καταγωγή από Τσεσμέ), «Όταν οι άγγελοι πέθαιναν στη Σμύρνη», παρουσιάζει όλη την τραγωδία της Μικρασιατικής Καταστροφής μέσα από τις ζωές απλών ανθρώπων, Ελλήνων και Τούρκων, τα μίση, τα πάθη και τις συμφορές τους.
- Θωμάς Κοροβίνης,( Ν. Μηχανιώνα 1953 με καταγωγή από Αν. Θράκη), «Σμύρνη, μια πόλη στη λογοτεχνία» μια αντιπροσωπευτική ανθολόγηση κειμένων που γράφτηκαν για τη Σμύρνη από συγγραφείς όλων των εποχών. Παρακολουθεί την πορεία της πόλης μέχρι σήμερα, με ενδιάμεσους σταθμούς την περίοδο της μεγάλης της ακμής, με κυρίαρχο το ελληνικό στοιχείο, και την καταστροφή της το 1922.
- Ευάγγελος Μαυρουδής, (Αθήνα 1953 με καταγωγή από τη Σμύρνη) «Επιστροφή στη Σµύρνη», Τριλογία ( Η θάλασσά μας, Β΄ Ένωση και Πρόοδος και Γ΄ Φως εξ Ανατολών ) που αφηγείται τη ζωή και τις περιπέτειες µιας ελληνικής και µιας τουρκικής οικογένειας και από την άποψη αυτή αποτελεί ένα περίπλοκο σε προβληµατισµούς έργο για τη Μικρασιατική Καταστροφή