Η θέση της γυναίκας στην πολιτική κοινότητα

Η θέση της γυναίκας ήταν από νομική, κοινωνική και πολιτική πλευρά σημαντικά υποβαθμισμένη. Δεν ανήκε στην πολιτική κοινότητα και συνεπώς δε συμμετείχε στα κοινά. Η μόνη ανάμειξή της στα πολιτικά δρώμενα ήταν η παρουσίαση της νύφης στη φρατρία του γαμπρού, μέσω της οποίας αναγνωριζόταν ως θυγατέρα αθηναίου πολίτη. Δεν γράφονταν στους καταλόγους των πολιτών και δεν θεωρούνταν πολίτες, αλλά αστές. Η γυναίκα δεν ασκούσε καμία πολιτική δραστηριότητα και απουσίαζε από την πολιτική ζωή. Όσον αφορά στη νομική θέση της, είχε πλήρη έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας (δεν μπορούσε να υπογράψει συμβόλαια και να παραστεί στα δικαστήρια, ούτε κατείχε γη, ακίνητα και άλλα κινητά πράγματα). Έτσι, στην πόλη την εκπροσωπούσε κάποιος άντρας, συγκεκριμένα ο πατέρας της, και αν είχε πεθάνει και ήταν ανύπαντρη, ο μεγαλύτερος αδελφός της, ενώ εάν ήταν παντρεμένη, ο άντρας της και αν ήταν χήρα, ο μεγαλύτερος γιος της. Στην κοινωνική ζωή ήταν λιγότερο αποκλεισμένη. Συμμετείχε στις κυριότερες θρησκευτικές γιορτές και τελετές (σε επίπεδο πόλης, οικογένειας, φρατρίας και φυλής). Σημαντικό ρόλο έπαιζε στα Θεσμοφόρια που ήταν μια γιορτή αφιερωμένη στην παντρεμένη γυναίκα, με την οποία τιμούνταν οι θεές της γονιμότητας.



Οι Έλληνες, επηρεασμένοι από την Ανατολή, θεωρούσαν τη γυναίκα από τη φύση της αδύναμο πνευματικά ον το οποίο έπρεπε να υπακούει τον άντρα. Ο Ξενοφώντας τόνιζε το ρόλο της ως καλής συζύγου και νοικοκυράς. Πίστευε ότι ένα σπίτι για να προκόψει πρέπει η γυναίκα να είναι νοικοκυρά. Ο Σωκράτης έλεγε ότι η γυναίκα δεν ήταν από τη φύση της υποδεέστερη του άντρα, αφού και οι δύο έχουν τις ίδιες καταβολές και ικανότητες. Ο Περικλής έλεγε ότι είναι τιμή για τη γυναίκα να μην τη συζητάνε οι άντρες.

 Η θέση της γυναίκας στη Σπάρτη Παρουσιάζει διαφορές κυρίως ως προς την κοινωνική της θέση, διότι και στη Σπάρτη η γυναίκα δεν είχε πολιτικά δικαιώματα (δεν άνηκε στο σώμα των πολιτών). Είχαν μεγαλύτερη ελευθερία και ασκούσαν επιρροή στους άνδρες. Ο Αριστοτέλης αποκαλεί τους Σπαρτιάτες γυναικοκρατούμενους. Οι γυναίκες δεν ήταν κλεισμένες στο σπίτι, ούτε οι νεαρές κοπέλες στο γυναικωνίτη. Αντίθετα, οι νεαρές κοπέλες γυμνάζονταν για να δυναμώσει τα σώμα τους και έτσι να κάνουν υγιή παιδιά, έτρεχαν, πάλευαν και έριχναν δίσκο και ακόντιο. Εμφανίζονταν στο γυμναστήριο και στις δημόσιες τελετές και πομπές γυμνές. Η γύμνωση των κοριτσιών για τους Σπαρτιάτες δεν είχε τίποτα το αισχρό, γιατί δεν το θεωρούσαν απρέπεια. Στη Σπάρτη δεν ήταν ανάγκη η γυναίκα να είναι μια καλή νοικοκυρά, αφού οι άντρες έλειπαν από το σπίτι και ήταν στα στρατόπεδα ή στο γυμναστήριο και έτρωγαν όλοι μαζί στα κοινά συσσίτια. Έτσι, οι γυναίκες είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνούν και να συναναστρέφονται μεταξύ τους. Τέλος, η νομική θέση της Σπαρτιάτισσας ήταν διαφορετική. Τα 2/5 της συνολικής γης της Σπάρτης ανήκαν στις γυναίκες, γεγονός που υποδηλώνει ότι στο θέμα της έγγειας ιδιοκτησίας, η γυναίκα στη Σπάρτη είχε δικαιοπρακτική ικανότητα. Γενικά, η διαφορετική θέση της γυναίκας στη Σπάρτη οφειλόταν στην στρατιωτική οργάνωση της κοινωνίας και στην άποψη για την ευγονία. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• C. Mossé – A. Schnapp-Gourbeillon, Επίτομη ιστορία της αρχαίας Ελλάδας (2000-31 π.χ.), μτφρ. Λ. Στεφάνου, Αθήνα: Παπαδήμας, 1996 
• C. Mossé., Ο πολίτης στην αρχαία Ελλάδα, μτφρ. Ι. Παπακωνσταντίνου, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 1996
• Α. Κουκουζέλη, στο: «Οι αξίες των αρχαίων Ελλήνων», στο: Ιω. Γιαννόπουλος, Γ. Κατσιαμπούρα, Α. Κουκουζέλη, Σημαντικοί σταθμοί του ελληνικού πολιτισμού, τ. Β΄, ΕΑΠ, Πάτρα 1999, σ.25-72. 

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, σύμφωνα με τον νόμο 2121/1993 και τους κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. Μοναδική περίπτωση αναδημοσίευσης του παρόντος με την συγκατάθεση του εκδότη και την αναφορά του Πολιτιστικά και άλλα.. σαν αναφερόμενος ιστότοπος με url.