Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Translate

Κυριακή 26 Απριλίου 2020

Ο μύθος της ανάμνησης και η θέση του Πλάτωνα


Η γνώση που έχει η ψυχή μας πριν κατοικίσει στο σώμα μας, είναι αυτή που μας επιτρέπει να βρίσκουμε τις σωστές απαντήσεις. Η ανακάλυψη είναι ένα είδος αναγνώρισης και συνεπώς προϋποθέτει προηγούμενη γνώση (προϋπάρχει στην ψυχή).

 Η ανακάλυψη είναι στην πραγματικότητα αναγνώριση. Δεν είναι σίγουρο αν ο Πλάτων αποδέχεται τη μυθική πλευρά της θεωρίας της ανάμνησης, αλλά αποδέχεται τη φιλοσοφική της υπόδειξη. Έτσι μας παρουσιάζει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η ψυχή ευαισθητοποιείται μέσω της φιλοσοφικής πράξης του Σωκράτη. Υπάρχει μεταφυσική συγγένεια ανάμεσα σε εμάς και τη φύση με γνωσιολογικές επιπτώσεις. Λόγω αυτής της συγγένειας μπορούμε να αναγνωρίζουμε την αλήθεια όταν τη συναντάμε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, όπως κατά τη διάρκεια του σωκρατικού ελέγχου. Για να αναγνωρίσει η ψυχή την αλήθεια, θα πρέπει να ευαισθητοποιηθεί. Επειδή όμως δεν γνωρίζει αυτά τα οποία νομίζει ότι γνωρίζει, εισέρχεται και σε γνωσιολογική ετοιμότητα. Ο Πλάτωνας δεν ισχυρίζεται ότι πρέπει να υπάρχει πάντα κάποιος Σωκράτης.
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα για να βρει κάποιος κάτι πρέπει να το ψάξει και αν ψάξει θα το βρει. Κανείς όμως δεν ψάχνει για κάτι αν δεν είναι πεπεισμένος ότι δεν το έχει. Στον Μένωνα ο Πλάτων μας παρουσιάζει τη θεωρία της ανάμνησης, αλλά δεν μας εξηγεί τι είναι αυτό που θυμόμαστε. Ούτε από πού προέρχεται η αλήθεια. Στον Φαίδωνα παρουσιάζει ένα επιχείρημα για το ότι πράγματι ξαναθυμόμαστε ξεχασμένη γνώση. Υπάρχει λοιπόν κάτι με το οποίο έχουμε ήδη έλθει σε γνωσιολογική επαφή και στο οποίο χρωστάμε την ικανότητα που έχουμε να κάνουμε κρίσεις, σχετικά με την ισότητα των πραγμάτων, έτσι όπως τα αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας. Αν δεν υπήρχε λοιπόν αυτό το κάτι δεν θα υπήρχε τίποτα με το οποίο θα μπορούσαμε να έχουμε έρθει σε γνωσιολογική επαφή. Χωρίς αυτήν την επαφή όμως δεν θα είχαμε τη γνώση (πρώην γνώση) που μας επιτρέπει να κάνουμε αυτές τις κρίσεις. Ωστόσο την έχουμε τη δυνατότητα αφού τις κάνουμε αυτές τις κρίσεις. Συνεπώς υπάρχει κάποια οντότητα, με την οποία έχουμε έλθει σε γνωσιολογική επαφή και έχουμε αποκτήσει αυτή την πρώην γνώση. Αυτή η οντότητα είναι η ιδέα της ισότητας. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα θα πρέπει λοιπόν να υπάρχουν και άλλες «ιδέες».
Ο Πλάτων συζητά τις ιδέες αναφερόμενος παράλληλα στα αισθητά, αφού το επίκεντρο του στοχασμού του που συμπεραίνει την ύπαρξη των ιδεών, είναι τα αισθητά και οι ιδιότητές τους. Άρα η ενασχόληση με τις ιδέες και τα αισθητά θα είναι από κοινού. Η πρώην γνώση δεν προέρχεται από τις αισθήσεις, καθώς αυτές μας δίνουν διφορούμενες πληροφορίες για την ισότητα. Αυτό το οποίο ήρθαμε σε επαφή, ώστε να αποκτήσουμε την πρώην γνώση θα πρέπει να είναι κάτι το οποίο δεν το γνωρίσαμε μέσω των αισθήσεων. Δεν μπορεί δηλαδή να είναι μια αισθητή οντότητα. Άρα το μέσον για να έλθουμε σε επαφή με αυτή την οντότητα θα πρέπει να είναι η νόηση. Οι ιδέες λοιπόν είναι νοητές οντότητες. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι κατασκευάσματα της νόησης μας. Η σχέση που έχουμε με αυτές είναι σχέση γνώσης και προϋποθέτει την ύπαρξη του γνώστη και του αντικειμένου της γνώσης του.