Χρίζεται αρχηγός του δημοτικιστικού κινήματος. Επηρεασμένος από "Το ταξίδι", ο Καρκαβίτσας γράφει το Ζητιάνο στη δημοτική εγκαταλείποντας την καθαρεύουσα, που χρησιμοποιούσε ως τότε στα διηγήματα του. Το παράδειγμά του ακολουθούν κι άλλοι. Οι περισσότεροι, ωστόσο, λογοτέχνες προσπαθούν να διατηρήσουν μια μετριοπαθή στάση ως προς το ζήτημα της γλώσσας. Το 1911 ο Ελευθέριος Βενιζέλος ορίζει ως επίσημη γλώσσα του κράτους την καθαρεύουσα. Παρά τις ακρότητες που καλλιεργούνται εν μέρει και από τις δύο πλευρές το πνεύμα αλλαγής της γλωσσικής έκφρασης έχει εισχωρήσει στο λογοτεχνικό πεδίο. Η δημοτική εισχωρεί στον πεζό λόγο κυρίως δια μέσου των διαλόγων, ενώ η αλλαγή στην αφήγηση είναι σταδιακή. Η αλλαγή γίνεται πιο εύκολα στην ποίηση, λόγω της παράδοσης του δημοτικού τραγουδιού, του παραδείγματος του Σολωμού, αλλά και της καταλυτικής επίδρασης του Παλαμά. Χαρακτηριστικά της γενιάς του 1880. Καλλιεργείται έντονα η δημοτική γλώσσα, μέσω της ποίησης. Τα καθημερινά θέματα γίνονται αντικείμενο ποιητικής εκμετάλλευσης. Το ύφος των κειμένων είναι ανάλαφρο (θεματολογία & κανόνες). Γίνεται προσπάθεια για να προσδιορισθεί η εθνική ταυτότητα, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη πεζογραφία του 1880.