Η αγγειοπλαστική ανταποκρίνεται στη λαϊκή καλλιτεχνική έκφραση καθώς προβάλει τις αισθητικές αντιλήψεις των κατασκευαστών, των χρηστών και του κοινωνικού συνόλου στο οποίο απευθύνεται.
Παραδοσιακά κυριάρχησαν επαναλαμβανόμενες μονάδες (μοτίβα) ως ένα μεταβατικό στάδιο από τη γεωμετρική στην ελεύθερη έκφραση. Η σχεδίαση καλύπτει ορισμένο μόνο μέρος του προϊόντος. Ο ανθρωπομορφισμός του σύμπαντος είναι μεταγενέστερο στοιχείο αισθητικής.
Το σχέδιο των αγγείων είναι απλό (π.χ ένα λουλούδι) και ως αισθητικά αποδεκτό από την κοινότητα είναι πολιτισμικά σημαδεμένο. Σε καμία περίπτωση δεν επιδιωκόταν από τον τεχνίτη η μίμηση. Παρά την απλότητά τους τα σχέδια των κεραμικών ανταποκρίνονταν σε μια λαϊκή αισθητική αντίληψη.
Ο τεχνίτης διαμόρφωνε την επιφάνεια του αγγείου του κατά τη φορά του χεριού του χωρίς να προσπαθεί να δώσει σε αυτό μια πιστή εικόνα της φύσης που αποτύπωνε. Το πρωτότυπο αυτού που ζωγραφίζει (π.χ μια μαργαρίτα) υπάρχει στο μυαλό του και όχι στη φύση.
Χρηστικά κεραμικά: έχουν παρόμοια μορφή και εξυπηρετούν κοινές ανάγκες, όπως την αποθήκευση προϊόντων.
Η διακόσμηση είναι αυτή που μαρτυρά τον τόπο και το εργαστήριο προέλευσης ενός κεραμικού. Το διακοσμητικά σχέδια αντανακλούν τον παραδοσιακό πολιτισμό και αποτελούν τα πολιτιστικά σημάδια που ξεχωρίζουν τα αγγεία από άλλα.
Τα κεραμικά καταξιώνονται επομένως σε τρία επίπεδα: σε μορφολογικό, λειτουργικό και αισθητικό.
Οι μετακινήσεις των αγγειοπλαστών
Οι βεντέμες του Θραψανού της Κρήτης
Θραψανό: γνωστό χωριό πιθαράδων νότια του Ηρακλείου Κρήτης. Οι αγγειοπλάστες συνήθιζαν να ταξιδεύουν στις περιοχές που υπήρχε ανάγκη κατασκευής πιθαριών.
Βεντέμα: ήταν η οργάνωση της αυστηρά προκαθορισμένης ιεραρχικά «παρέας», του «τακιμιού» που μεταφερόταν σε διάφορες περιοχές. Σε αυτή συμμετείχαν οι βεντεμάροι και αποτελούνταν από τα εξής μέλη:
Ø Τον μάστορα – πιθαρά : αρχηγός της βεντέμας
Ø Τον σοτομάστορα : αποκλειστικός βοηθός του μάστορα
Ø Τον τροχάρη: γυρνούσε τον χειροκίνητο τροχό
Ø Τον χωματά: κοπάνιζε και κοσκίνιζε το χώμα
Ø Τον ξυλά: επιφορτισμένος για το πύρωμα του καμινίου
Ø Τον κουβαλητή: μετέφερε το χώμα και τα κλαριά
Η βεντέμα διαρκούσε από τις 21 Μαΐου μέχρι και τις 14 Σεπτεμβρίου. Κατά την αναχώρηση γίνονταν διάφορες γιορτές. Ο προορισμός του συνεργείου για λόγους ανταγωνιστικούς κρατούνταν μυστικός.
Στην περιοχή όπου μετέβαιναν έκτιζαν ένα καμίνι και κάποιες πρόχειρες εγκαταστάσεις. Σε περίπτωση που εκεί τύχαινε να υπάρχει και άλλο τακίμι μοιράζονταν το καμίνι αλλά όχι τα εργαλεία και τις άλλες εγκαταστάσεις διατηρώντας έτσι την αυτονομία τους.
Επιλογή τοποθεσίας: καθοριζόταν από δύο στοιχεία :α. το κατάλληλο χώμα και β. την ικανοποιητική πελατεία που υπήρχε στην περιοχή.
Υπήρχε συνοχή στους βεντεμάρους: καθορισμένες αρμοδιότητες, σωστή οικονομική διαχείριση, κοινό ταμείο (μέση), καταγραφή ημερολογίου.
Πηγή: Ε. Σπαθάρη- Μπεγίτη (2002), " Αγγειοπλαστική", Στο: Α. Ι. Γουήλ- Μπαδιεριτάκη, Ε., Ολυμπίτου & Ε. Σπαθάρη- Μπεγλίτη, Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα ΙΙ: Οι Νεότεροι Χρόνοι. Τομ. Β΄, (σ. 161- 189). Πάτρα: ΕΑΠ.
https://www.e-thrapsano.gr/thrapsano-pottery-ceramics/pottery-thrapsano/61-pottery-ceramic/vedema