Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Translate

Κυριακή 14 Μαΐου 2023

Κυνικοί Σκεπτιστές Επικούρειοι Στωίκοί Νεοπλατωνιστές και ευδαιμονία


Οι κυνικοί φιλόσοφοι ισχυρίζονταν ότι όλες οι κοινωνικές συμβάσεις και οι καθιερωμένες ανθρώπινες αξίες είναι περιττές και ότι η ευδαιμονία μπορεί να επιτευχθεί μόνο με μια ζωήόσο γίνεται πιο απλή και φυσική, όπως είναι η ζωή των ζώων. Επίσης, πίστευαν ότι οάνθρωπος έπρεπε να απαλλαχθεί από τα δεσμά της πόλης-κράτους, καθώς και των ιδανικώντης. Ας σημειωθεί ότι το όνομα «Κυνικός» προήλθε από το ψευδώνυμο «κύων», δηλαδή«σκύλος», που είχε δοθεί στον ∆ιογένη, τον εκπρόσωπο των Κυνικών, για την αναισχυντία του.



Οι Σκεπτικιστές, των οποίων ο πρώτος εκπρόσωπος ήταν ο Πύρρων ο Ηλείος, πίστευαν ότι
τόσο οι αισθήσεις όσο και οι γνώσεις μάς εξαπατούν και, επομένως, η ορθή γνώση της φύσης
των πραγμάτων δεν μπορεί να αποκτηθεί μέσω της εμπειρίας του ορατού κόσμου. Σύμφωνα,
λοιπόν, με τους φιλοσόφους αυτούς, για να φθάσει κανείς στην ευδαιμονία, πρέπει να
αμφισβητεί συνεχώς τις δοξασίες όλων των ανθρώπων (ακόμη και των ίδιων των φιλοσόφων)
και να μην εκφέρει γνώμη ή οποιαδήποτε άποψη παρά μόνο για τις προσωπικές εμπειρίες
του. Μια τέτοια στάση, πίστευαν οι Σκεπτικιστές, προσφέρει ανακούφιση στους ανθρώπους,
που δεν γνωρίζουν την πραγματικότητα, τους απαλλάσσει από τον δογματισμό, τους
προτρέπει να ζουν σύμφωνα με τη φύση, και τους χαρίζει την υπέρτατη αρετή, που δεν είναι
άλλη από την πνευματική γαλήνη (αταραξία).

Σύμφωνα με τους Επικούρειους, η σχολή των οποίων ιδρύθηκε από τον Επίκουρο, η
ευδαιμονία συνίσταται στη ψυχική ηρεμία (αταραξία) και επιτυγχάνεται με την αναζήτηση
της ηδονής. Με τον όρο «ηδονή» οι Επικούρειοι δεν εννοούσαν την ηδονή που κρύβεται στις
απολαύσεις και τις διασκεδάσεις («ενεργή» ή «κινητική» ηδονή, ηδονή εν κινήσει), αλλά την
ηδονή που συνοδεύει την πλήρη απουσία πόθου και πόνου (απονία), δηλαδή τη σωματική
υγεία και τη ψυχική ηρεμία («στατική» ηδονή, ηδονή καταστηματική). Έτσι, για τους
Επικούρειους, η ευτυχισμένη ζωή είναι μια ζωή απαλλαγμένη από φόβους και οδυνηρές
σκέψεις, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν ψυχική και σωματική οδύνη.

Οι Στωικοί φιλόσοφοι, η σχολή των οποίων ιδρύθηκε από τον Ζήνωνα, πίστευαν ότι η αρετή
είναι αρκετή για να φθάσει κανείς στην ευδαιμονία. Σύμφωνα με τους Στωικούς, η αρετή
είναι το μόνο αγαθό για τον άνθρωπο, διότι είναι πάντα ευεργετική. Η καταγωγή, η
κοινωνική θέση, ο πλούτος, οι απολαύσεις, οι οποιεσδήποτε αξίες που ταυτίζουν την ευτυχία
με τα υλικά αγαθά δεν έχουν καμία σημασία για τους φιλοσόφους αυτούς. Όλες αυτές οι
αξίες είναι -όπως έλεγαν οι ίδιοι- «αδιάφορες» και δεν συνεισφέρουν τίποτε στην πορεία
προς την αρετή, αφού οι άνθρωποι μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν καλά ή άσχημα.
Αντίθετα, οι Στωικοί πίστευαν ότι τα ενάρετα άτομα έχουν ό,τι χρειάζεται για να είναι ευτυχή
και, επομένως, η ευδαιμονία είναι εφικτή όχι μόνο για τους προικισμένους από τη ζωή με
πλούτο και κοινωνική θέση, αλλά και για όσους έχουν λιγότερη τύχη, όπως οι φτωχοί, οι
σκλάβοι, οι άνθρωποι των κατώτερων κοινωνικών τάξεων. Η αρετή συνίσταται σε μια ζωή
σύμφωνα με τη φύση, δηλαδή σύμφωνα με τον λόγο (νου) του θεού ή τη λογική, με την
οποία είναι προικισμένος κάθε άνθρωπος ως μέρος της φύσης και η οποία, αν και υπάρχει
ατελής μέσα του, μπορεί να τελειοποιηθεί με την αυτογνωσία. Ο ενάρετος άνθρωπος
χαρακτηρίζεται από απάθεια και αταραξία.

Σύμφωνα με τους Νεοπλατωνιστές, ο δρόμος προς την ευδαιμονία είναι η ανάταση της
ψυχής και η ομοίωσή της με τον θεό. Σκοπός του ανθρώπου είναι να βοηθήσει τη ψυχή του
να επανέλθει, μετά τον θάνατο, στην αρχική της κατάσταση, σε έναν ανώτερο κόσμο.