Οι προσπάθειες του Καποδίστρια για την δημιουργία συγκεντρωτικού κράτους.

    Στα 1827, όταν η Τρίτη Εθνική Συνέλευση συνήλθε στην Τροιζήνα, το εσωτερικό πολιτικό κλίμα και οι διεθνείς πιέσεις της εποχής της Παλινόρθωσης συνέτειναν ώστε η θεσμική έκφραση των ελληνικών πολιτικών επιδιώξεων να μεταβληθεί σημαντικά. Το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος», εγκατέλειψε το αίτημα των φιλελεύθερων θεσμών. Το πολιτειακό πλαίσιο διαμορφώθηκε έτσι ώστε να καθιερώνει το προσωποπαγές καθεστώς του Ι. Καποδίστρια, που είχε στο μεταξύ εκλεγεί πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδος.  Η δημοκρατική χροιά των προγενέστερων συνταγμάτων απαλειφόταν και στη θέση της έμπαινε η πίστη στη φιλανθρωπία ενός ισχυρού ανώτατου εκτελεστικού οργάνου. Επιπλέον, για να δοθεί στον Καποδίστρια η δυνατότητα να ασκήσει απρόσκοπτα τα δύσκολα καθήκοντά του, το σύνταγμα ανεστάλη προσωρινά και στον Κυβερνήτη δόθηκαν δικτατορικές εξουσίες. Η Τέταρτη Εθνική Συνέλευση, περιορίστηκε στην ψήφιση ορισμένων αποφάσεων που επικύρωναν τις ενέργειες του Κυβερνήτη. Επιπλέον του χορηγούσε πλήρη εξουσία να χειριστεί όλα τα κρίσιμα εθνικά ζητήματα.

    Πρώτος στόχος του ήταν να ενισχύσει την κυβερνητική εξουσία και να διασφαλίσει την αποδοχή της από  τις φατρίες. Για το σκοπό αυτό συγκέντρωσε στα χέρια του την εκτελεστική και την νομοθετική εξουσία και προκάλεσε την διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, που την αντικατέστησε με το εικοσιεπταμελές Πανελλήνιο Συμβούλιο. Έπειτα προσπάθησε να οργανώσει σε σύγχρονες βάσεις το κράτος. Προχώρησε στην διοικητική διαίρεση της χώρας και διόρισε επιτρόπους στα τμήματα ενώ σημαντικό ρόλο αναγνώρισε και στις παραδοσιακές δημογεροντίες. Ο Καποδίστριας με την παραχώρηση στους προκρίτους τιμητικών θέσεων στην κυβέρνηση, κατόρθωσε να διατηρήσει τη συνεργασία μαζί τους και πέρα από το 1828 και την κυβέρνηση εθνικής ενότητας ως τον Ιούλιο του 1829. Οι πρόκριτοι όμως ολοένα και περισσότερο εκδήλωναν την απροθυμία τους για τη συνεργασία αυτή, όπως και οι συμπράττοντες με αυτούς πολιτικοί.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα της στάσης των προκρίτων ήταν η αντίδρασή τους στο δίκαιο κοινωνικό αίτημα της αναδιανομής των εθνικών γαιών στους ακτήμονες. Επειδή θίγονταν άμεσα τα συμφέροντά τους δεν δίστασαν να κοινοποιήσουν τους πίνακες της απογραφής στους ξένους αντιπρέσβεις. Στις ουσιαστικές ενέργειες του Καποδίστρια για την οργάνωση του ελληνικού κράτους συμπεριλαμβάνονταν μια σειρά ευεργετικών μέτρων για τους κατοίκους της υπαίθρου. Παράλληλα έργα υποδομής και καταστήματα κοινής ωφέλειας χτίζονταν παντού.  Την ίδια περίοδο, σημειώθηκαν ένοπλες εξεγέρσεις εναντίον του Καποδίστρια, τις οποίες υποδαύλιζαν οι ξένοι αντιπρέσβεις και κυρίως ο Άγγλος Ντώκινς, α) η εξέγερση της Μάνης, β) η εξέγερση της Ύδρας, γ) η εξέγερση του Καρατάσου.

    Επί Τουρκοκρατίας η Μάνη και η Ύδρα ήταν στην ουσία ανεξάρτητες και διατηρούσαν τα δικά τους συστήματα καθώς και το δικό τους εθιμικό δίκαιο. Όλα αυτά ήταν ασυμβίβαστα με τη συγκεντρωτική πολιτική του Καποδίστρια που επιδίωκε να ενσωματώσει τη Μάνη στη διοίκηση και να εξαφανίσει συνήθειες όπως η βεντέτα που κρίνονταν βαρβαρικές. Στο πρόβλημα της Ύδρας υπήρχε και μια άλλη διάσταση, η οικονομική παρακμή του νησιού. Για να ανταπεξέλθουν στην οικονομική ύφεση οι Υδραίοι επιζήτησαν την οικονομική βοήθεια της κυβέρνησης ως αποζημίωση για την οικονομική συνεισφορά τους στον αγώνα.  Τα κατασταλτικά μέτρα που επιχείρησε να εφαρμόσει ο Καποδίστριας έφεραν αντίθετα αποτελέσματα και επιδείνωσαν την έκρυθμη κατάσταση. Συνειδητοποιώντας τελικά ότι ο Καποδίστριας δεν σκόπευε να δημιουργήσει το πολιτειακό σύστημα που οραματιζόταν ο Διαφωτισμός, ο Κοραής άρχισε την αντικαποδιστριακή του εκστρατεία, συντάσσοντας μια σειρά διαλόγων, που αποδείκνυαν στους Έλληνες πώς να αποφύγουν μια νέα υποδούλωση σε «Χριστιανούς Τουρκίζοντας».

   

Ο Καποδίστριας επέσπευσε τον καθορισμό της σύγκλησης Εθνικής Συνελεύσεως στο Άργος την 1^η Σεπτεμβρίου 1831. Ωστόσο όσο πλησίαζε η ημέρα έναρξης της Εθνικής Συνελεύσεως, η ανταρσία κατά του Καποδίστρια επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Παρά τις έντονες φήμες για επικείμενη δολοφονία του από μέλη της οικογένειας Μαυρομιχάλη, ο Καποδίστριας αρνήθηκε να πάρει προφυλακτικά μέτρα καθώς και να διατάξει παρακολούθηση των Μαυρομιχαλαίων. Τα ξημερώματα της Κυριακής 27^ης Σεπτεμβρίου 1831, ο Κυβερνήτης έπεφτε νεκρός στην είσοδο της εκκλησίας του Αγ. Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο. Η νομιμότητα του φιλελεύθερου συνταγματισμού, είχε υπονομευθεί αποτελεσματικά από τους εσωτερικούς φατριασμούς και την αδελφοκτόνο διαμάχη, η οποία είχε οδηγήσει την Ελλάδα στο χάος και την αναρχία ύστερα από την δολοφονία του Καποδίστρια. Με την Πέμπτη Εθνική Συνέλευση ο νέος καταστατικός χάρτης εγκαθίδρυε μοναρχικό πολίτευμα κατά το πρότυπο της Γαλλικής Παλινόρθωσης.

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

•       J.A. Petropulos, Πολιτική και συγκρότηση κράτους στο ελληνικό βασίλειο (1833-1843), τ. Α΄, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1985-1986, σ. 144-181.
•      Α. Δεσποτόπουλος, «Ισχυροποίηση και αίσια έκβαση της Ελληνικής Επανάστασης», στο: Ελληνική Ιστορία, τ. 5, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2007, σ. 120-133.
•     Ι. Α. Καποδίστριας, «Επιστολαί», τ. Δ΄, Αθήνα 1843.
•        Π. Μ. Κιτρομηλίδης, «Νεοελληνικός Διαφωτισμός», ΜΙΕΤ, Αθήνα 2009.
•     Γ. Μαργαρίτης, Σπ. Μαρκέτος, Κ. Μαυρέας, Ν. Ροτζώκος, στο: «Ελληνική Ιστορία», στο: Από τον Καποδίστρια στον Βενιζέλο: πολιτική ιστορία, τ. Γ΄, ΕΑΠ, Πάτρα 1999, σ. 139-155.
•      Ε. Κούκκου, «Από την ανεξαρτησία του Ελληνικού Κράτους ως την εκλογή του Όθωνα(1830-1832)», στο: Ελληνική Ιστορία, τ. 5, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2007, σ.133- 144.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος με οποιονδήποτε τρόπο, σύμφωνα με τον νόμο 2121/1993 και τους κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. Μοναδική περίπτωση αναδημοσίευσης του παρόντος με την συγκατάθεση του εκδότη και την αναφορά του Πολιτιστικά και άλλα.. σαν αναφερόμενος ιστότοπος με url.