Η ιστορία της νεοελληνικής τέχνης ταυτίζεται χρονικά με την ιστορία του ελεύθερου ελληνικού κράτους και ως ένα βαθμό εκφράζει τις ιδεολογικές του επιλογές. Ο θεσμικός και λειτουργικός ρόλος της τέχνης διαφαίνεται στην επείγουσα μέριμνα του νέου κράτους να ιδρύσει το Σχολείο των Τεχνών (31 Δεκεμβρίου 1836), να φέρει ξένους δασκάλους και να στείλει υποτρόφους, κυρίως, στο Μόναχο, ώστε, παράλληλα με τους άλλους θεσμούς, να «εξευρωπαΐσει» και τη γλώσσα της ζωγραφικής. Η ιστορική ζωγραφική και η προσωπογραφία δεσπόζουν σε αυτήν την πρώτη περίοδο της ελληνικής τέχνης. Η πρώτη έχει πιο επίσημο χαρακτήρα, καθώς προορίζεται να στολίσει κυρίως δημόσια κτήρια, ενώ η δεύτερη μας δίνει με τρόπο εξαιρετικά ομιλητικό την εικόνα μιας νέας αστικής τάξης με προφανή τα σήματα της αγροτικής της καταγωγής. Τα ευρωπαϊκά κέντρα που φωτίζουν και καθοδηγούν την πρώτη περίοδο της νεοελληνικής τέχνης είναι πολλά: Ιταλία, Γαλλία, Αυστρία, Μόναχο. Όλα τα διδάγματα οδηγούν τελικά σε έναν ακαδημαϊσμό που οφείλεται στο χαμηλό αισθητικό επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας της εποχής.
Η ιστορική ζωγραφική είχε στόχο να απομνημονεύσει τον Αγώνα. Η ιδανική εικόνα του όφειλε να προβάλει τον ηρωισμό και την υπέρτατη θυσία ως ηθικό πρότυπο και ως αδιάσειστο άλλοθι ιστορικής συνέχειας. Παράλληλα θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως όπλο ιδεολογικής προπαγάνδας. Το μνημειακό μέγεθος των έργων της ιστορικής ζωγραφικής, οι τελετουργικές και σκηνοθετημένες συνθέσεις, το επιμελημένο ύφος του ακαδημαϊκού ιδεαλιστικού Ρομαντισμού μαρτυρούν τον επίσημο ιδεολογικό ρόλο των πινάκων αυτών. Πλάι στις επιβλητικές ιστορικές συνθέσεις αναπτύσσεται μια μορφή ειδυλλιακής ρομαντικής ηθογραφίας του Αγώνα, που προσδιορίστηκε και πάλι από έναν φιλελληνικό ορίζοντα προσδοκίας.