 | |
| Αδράχτι |
Η παραγωγή υφαντικών υλών, η κλωστοϋφαντουργία και η ραπτική ανήκουν στην οικοτεχνία και σταδιακά πέρασαν στην εργαστηριακή βιοτεχνική παραγωγή. Η υφαντική ήταν γυναικεία ασχολία ενώ η ραπτική ανδρική.
Μέχρι και τις αρχές του 20ου αι. η παραγωγή νήματος και η κατασκευή υφάσματος στον αργαλειό απασχολούσε σχεδόν κάθε σπίτι. Τα βιομηχανικά υφάσματα αντικατέστησαν αργότερα τα χειροποίητα.
Νηματουργία και υφαντική από τα μέσα του 18ου αι. πήραν σταδιακά βιοτεχνική μορφή. Η παραγωγή αυξήθηκε και δημιουργήθηκαν βιοτεχνικοί οικισμοί σε πολλές περιοχές. Σημαντικά νηματουργικά κέντρα ήταν τα Αμπελάκια και ο Τύρναβος Θεσσαλίας.
Ο 18ος αι. θεωρείται ο αιώνας του αργαλειού.
Και στον συγκεκριμένο τομέα οι επαγγελματίες οργανώθηκαν σε συντεχνίες, συντροφιές και εμπορικές εταιρείες. Υπήρχε εξειδίκευση στην εργασία.
Στην Κοζάνη μέχρι και τον 19ο αι. η εργαστηριακή υφαντουργία ασκούνταν αποκλειστικά από άντρες, ήταν προσοδοφόρο επάγγελμα και ιδιαίτερα ισχυρή συντεχνιακά.
Κατά τον 19ο αι. επικρατούν τα μεγάλα εργαστήρια. Υφαντικές ίνες: μαλλί, βαμβάκι, μετάξι, λινάρι.
 | |
| Ρόκα |
Η νηματουργία: οι τεχνικές και τα μέσα κατασκευής ήταν κυρίως χειροτεχνικές και επιβίωσαν για μεγάλο διάστημα και μετά την είσοδο των μηχανών. Αρχικά, γίνεται ο ποιοτικός έλεγχος της πρώτης ύλης. Η κατεργασία του μαλλιού περιλάμβανε το πλύσιμο, το ζεμάτισμα και το κοπάνισμα, ενώ στο βαμβάκι γινόταν και το ξεκούκισμα. Η νηματοποίηση γινόταν με το ξάσιμο (με λανάρι- χτένι) και το γνέσιμο (με τη ρόκα, το αδράχτι και το σφοντύλι). Τα νήματα τυλίγονταν στην ανέμη και γίνονταν κουβάρια. Το τσιρίκι (κλωστική μηχανή) αντικατέστησε τη χειρονακτική νηματοποίηση από τον 19ο αι. Η βαφική: η βαφή του νήματος γίνεται πριν την ύφανση. Χρησιμοποιούνταν διάφορες φυτικές ουσίες. Οι τεχνικές της βαφής βασίζονταν στην οικογενειακή και επαγγελματική παράδοση, στηρίζονταν σε εξειδικευμένες γνώσεις και την εμπειρία και ήταν μυστικές.
 |
| Αργαλειός |
Η ύφανση: στον αργαλειό κατασκευάζονταν χρηστικά υφάσματα, ενδύματα, προίκες και γιορτινές φορεσιές. Ο αργαλειός ήταν ξύλινη κατασκευή αποτελούμενη από τα στημόνια, τη σαΐτα, το χτένι.
Η διακόσμηση: μπορούσε να γίνει με κέντημα στον αργαλειό, ήταν κουραστική, χρονοβόρα και δαπανηρή. Αφορούσε περισσότερο τα υφάσματα πολυτελείας και όχι καθημερινής χρήσης. Υπήρχαν διάφορες παραλλαγές (χρωματικές, διακοσμητικές, ποιοτικές) από τόπο σε τόπο και αποτύπωναν τις τοπικές παραδόσεις, την κοινωνική διαστρωμάτωση και τις ενδυματολογικές τάσεις.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Ολυμπίτου, Ε., 2002, "Παραδοσιακή τεχνολογία και επαγγέλματα"
Στο: Α. Ι. Γουήλ- Μπαδιεριτάκη, Ε., Ολυμπίτου & Ε. Σπαθάρη- Μπεγλίτη, Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα ΙΙ: Οι Νεότεροι Χρόνοι. Τομ. Β΄, (σ. 195- 302). Πάτρα: ΕΑΠ.