Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Translate

Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 2019

Στόχοι της σάτιρας του Αριστοφάνη

  1. Πολιτική. Σε όλες τις κωμωδίες ο δημόσιος βίος της πόλης αποτελεί βασική πηγή έμπνευσης του ποιητή. Φιλοπόλεμοι και λαϊκιστές πολιτικοί όπως ο Κλέων, που αναδείχθηκε στην ηγεσία της δημοκρατικής παράταξης μετά τον θάνατο του Περικλή, αποτελούσαν ιδανικό στόχο για την κωμωδία.
  2. Το κοινό. Τα κωμικά πρόσωπα δεν έμεναν περιορισμένα στα όρια του θεατρικού τους ρόλου, αλλά κινούνταν μέσα στον πλασματικό κόσμο του θεάτρου και τον πραγματικό κόσμο. Αυτή η ελευθερία άγνωστη στην τραγωδία, αποτελούσε πρόσθετη πηγή κωμικότητας, καθώς υπονόμευε τις θεατρικές συμβάσεις και τις συμπεριλάμβανε στους στόχους τις σάτιρας.
  3. Η τραγωδία. Η τραγωδία είναι ένας από τους προσφιλέστερους στόχους της σάτιρας της Αρχαίας Κωμωδίας. Συχνή είναι η παρωδία του ύφους της τραγικής ποίησης αλλά και αυτούσιων στίχων από τραγωδίες, που τοποθετούνταν σε τελείως διαφορετικά συμφραζόμενα, χάνοντας το αρχικό νόημά τους μοιάζοντας ακατανόητοι ή παράλογοι, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια κωμική αναντιστοιχία ανάμεσα στα λόγια και το ύφος του τραγικού προτύπου και στο κωμικό περιβάλλον.
  4. Οι γυναίκες. Η παραμορφωτική οπτική της κωμωδίας μετατρέπει τον κριτικό προβληματισμό σε δήθεν κριτική των γυναικών, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τις κωμικές καταστάσεις. Η διαστρέβλωση αυτή αποτελούσε μάλλον έκφανση της ανδροκρατικής οπτικής γωνίας της κωμωδίας ενισχύοντας τη διάκριση των ρόλων των δύο φύλων και αναπαράγοντας την παραδοσιακή εικόνα της γυναίκας στην κυρίαρχη ιδεολογία.
  5. Τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Η ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών από τις γυναίκες αποτελούσε μια πλήρη αντιστροφή της καθιερωμένης πολιτικής και κοινωνικής τάξης του αρχαίου κόσμου. Η προβολή ενός τέτοιου θέματος στο θέατρο έχει συνδεθεί από πολλούς μελετητές με την παρακμή της κλασικής Αθήνας, ύστερα από τη στρατιωτική και οικονομική κατάρρευση.  
Πηγή: Α. Τσακμάκης,  Γράμματα Ι: Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία, τομ. Α', Αρχαϊκή και Κλασική Περίοδος, "Αρχαία και Μέση Κωμωδία", ΕΑΠ, Πάτρα, 2001, σ. 333- 340.