Ο Ιώσηπος Μοισιόδακας γεννήθηκε στο χωρίο Τσερναβόδα στη νότια όχθη του Δούναβη, κατά μαρτυρία του Ρήγα Βελεστινλή στην Μεγάλη Χάρτα του. Ως συμβατικό έτος γέννησής του αναφέρεται το 1725. Δεν είναι γνωστό τίποτα σχετικά με την οικογένειά του και τα πρώτα του χρόνια στην Τσερναβόδα. Το όνομά του Ιώσηπος το έλαβε αργότερα, όταν χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος. Το κοσμικό του όνομα φέρεται να ήταν Ιωάννης. Το επώνυμο Μοισιόδακας δεν ήταν οικογενειακό αλλά δηλωτικό της εθνικής του προέλευσης, ένας συλλογικός προσδιορισμός που αφορούσε τους ρουμανόφωνους κατοίκους της βόρειας Βουλγαρίας. Ίσως τα πρώτα του γράμματα να τα διδάχθηκε κάπου στη Βλαχία ή στη Θράκη.
Στα 1752 βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου παρακολούθησε μαθήματα του λόγιου Ιαννάκου, το 1753 πήγε στη Σμύρνη και ζήτησε την οικονομική βοήθεια του μητροπολίτη Σμύρνης Νεόφυτου και των προυχόντων της τοπικής κοινότητας με σκοπό να μεταβεί στη δύση για σπουδές. Όμως δεν βρήκε συμπαράστασηλόγω της ανασταλτικής παρέμβασης του Ιερόθεου Δενδρινού. Το 1754 και 1755 βρέθηκε στο Άγιον Όρος και φοίτησε στην Αθωνιάδα Ακαδημία.
Το 1756 πέρασε στην Σίφνο και στη Μύκονο, όπου μάλλον σταδιοδρόμησε ως δάσκαλος με σκοπό να συγκεντρώσει χρήματα για να ταξιδέψει στη δύση. Όμως δεν επιβεβαιώνεται η εκπαιδευτική του δράση στη Μύκονο, αντιθέτως πρέπει να διήλθε για ένα χρόνο από τη Σίφνο όπου κάλυψε το κενό σε δάσκαλο που υπήρχε στο Κοινό Παιδευτήριο του νησιού, μετά την αποχώρηση Στέφανου του Κύπριου.διαβάστε την συνέχεια εδώ
Στα 1752 βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου παρακολούθησε μαθήματα του λόγιου Ιαννάκου, το 1753 πήγε στη Σμύρνη και ζήτησε την οικονομική βοήθεια του μητροπολίτη Σμύρνης Νεόφυτου και των προυχόντων της τοπικής κοινότητας με σκοπό να μεταβεί στη δύση για σπουδές. Όμως δεν βρήκε συμπαράστασηλόγω της ανασταλτικής παρέμβασης του Ιερόθεου Δενδρινού. Το 1754 και 1755 βρέθηκε στο Άγιον Όρος και φοίτησε στην Αθωνιάδα Ακαδημία.
Το 1756 πέρασε στην Σίφνο και στη Μύκονο, όπου μάλλον σταδιοδρόμησε ως δάσκαλος με σκοπό να συγκεντρώσει χρήματα για να ταξιδέψει στη δύση. Όμως δεν επιβεβαιώνεται η εκπαιδευτική του δράση στη Μύκονο, αντιθέτως πρέπει να διήλθε για ένα χρόνο από τη Σίφνο όπου κάλυψε το κενό σε δάσκαλο που υπήρχε στο Κοινό Παιδευτήριο του νησιού, μετά την αποχώρηση Στέφανου του Κύπριου.διαβάστε την συνέχεια εδώ